دانشمندان بزرگ جهان که حتی نامشان را هم نشنیده اید! (بخش اول)

 تک فان-اسحاق نیوتن یکبار نوشت: «اگر دورترها را دیده‌ام، برای آن است که روی شانه‌های بزرگان ایستاد‌ه‌ام.» نیوتن با این جمله حقیقتی را درباره موفقیت‌های علمی مطرح کرد و آن اینکه همه موفقیت‌ها وام‌دار موفقیت‌های پیشینیان هستند.

به گزارش تک فان، حتی معروف‌ترین دانشمندان هم بر آثار همکاران کم‌تر شناخته‌شده‌شان متکی بودند.

این مقاله در دو بخش طراحی شده که 32دانشمند را معرفی می‌کند که شاید کم‌تر درباره‌شان شنیده باشید. در این بخش نام 20نفر را با هم مرور می‌کنیم:

1.سیسیلیا پین گیپچکن

سیسیلیا پین گیپچکن در سال 1925 در رساله‌ دکترای خود پیشنهاد داد که ستاره‌ها اساسا از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده‌اند. این ایده انقلابی در علم بود اما در ابتدا با شک و تردید مواجه شد. بر طبق موزه آمریکایی تاریخ طبیعی در نیویورک، سیسیلیا پین گیپچکن به دلیل کارهای زیادی که روی ستاره‌های مختلف انجام داده و کتاب‌های متعددی که در این زمینه نوشته است، معروف بود. او در سال 1900 در انگلستان متولد شد و برای تحصیل در رشته نجوم راهی دانشگاه هاروارد در ایالات متحده شد و در سال 1979 درگذشت.

2.سرینیواسا رامانوجان

سرینیواسا رامانوجان در سال 1887 در تامیل نادو در هند متولد شد و توجه ریاضیدان بریتانیایی جی.اچ هاردی را به خود جلب کرد. هاردی همان کسی بود که از سفر سرینی‌واسا به انگلستان و حضور در دانشگاه کمبریج حمایت کرد. بنا به گفته فرهنگنامه بریتانیکا، رامانو‌جان بیش‌تر به دلیل نظریه اعداد، مجموعه‌های بی‌نهایت و کسرها معروف است. برخی از حوزه‌های کاری او ـ شامل توابع بیضوی و توابع زتای ریمان ـ هنوز هم الهام‌بخش تحقیقاتی مدرن ریاضی هستند. او در سال 1920 در سن 32 سالگی درگذشت و علت مرگ او هنوز در هاله‌ای از ابهام است.

3.الن سوآلو ریچاردز

در سال 1868، مهندس و شیمیدان الن سوآلو ریچاردز (1842-1911) نخستین زنی بود که به موسسه تکنولوژی ماساچوست راه پیدا کرد و مدرک شیمی گرفت. بر طبق دانشگاه کورنل، او موسس رشته اقتصاد بود که اصول علمی را در اقتصاد خانه‌داری به کار گرفت و به دلیل تحقیقات پشگامانه‌اش درباره کیفیت آب و بهداشت، به عنوان یکی از نخستین مهندسان محیط‌زیست شناخته می‌شود.

4.الیور هوی‌ساید

الیور هوی‌ساید، فیزیکدان و ریاضیدان، در سال 1850 در لندن متولد شد و در نظریه الکترومغناطیس تحقیقات پیشرفته‌ای انجام داد. این تحقیقات شامل کار بروی خطوط انتقال برای پیشرفت ارتباطات تلفنی راه دور و پیش‌بینی یک لایه از یونوسفر زمین ـ که گاهی به نام لایه هوی‌ساید نیز شناخته می‌شود ـ بود که برخی از امواج رادیویی را منعکس می‌کرد و امکان پخش رادیویی در سراسر منحنی زمین را فراهم می‌آورد. هوی‌ساید بعد از سقوط از نرده‌بان در سال 1925 درگذشت.

5.دوروتی مری هاجکین

شیمیدان بریتانیایی، دوروتی مری هاجکین به دلیل آثار پیشگام در زمینه بلورنگاری پرتو ایکس و توسعه روش‌های تعیین ساختار‌های مولکویی به کمک پراش پرتو ایکس شناخته می‌شود. او درباره ساختار ترکیبات زیادی از جمله ساختار داروهایی مثل پنیسیلین و انسولین تحقیق کرد که نتایج بسیار مهمی در پزشکی و بیوشیمی داشتند. هوچکین در سال 1910 در قاهره مصر متولد شد، در سال 1946برنده نوبل شیمی شد و در سال 1994 در انگلستان درگذشت.

6.ماتیلدار مولدنهاور بروکس

ماتیلدار ملودنهاور بروکس در سال 1890 متولد شد. او یک زیست‌شناس سلولی بود که خدمات زیادی در رشته سم‌شناسی انجام داد. این موارد شامل کشف سال 1932 او بود که فهمید رنگ متیلن آبی که برای رنگ کردن نمونه‌های آلی در زیست‌شناسی استفاده می‌شود، می‌تواند به عنوان پادزهر ناشی از مسمومیت توسط کربن مونواکسید و سیانید نیز استفاده شود. او مدافع نقش زنان در علم بود و در حفظ جایگاه علمی‌اش در دانشگاه کالیفرنیا با چالش‌های زیادی مواجه بود زیرا شوهرش، سامنر کاشینگ بروکس نیز در آنجا محقق بود و قوانین سیاست‌های ضدخانوادگی از انتصاب او پیش‌گیری کرد. او در سال 1981 درگذشت.

7.نتی استیونز

متخصص علم ژنتیک اهل آمریکا و یکی از نخستین دانشمندانی بود که کروموزم‌های جنسی را شناسایی کرد. مطالعات او روی کرم آرد نشان داد که مذکرها دو نوع اسپرم متمایز تولید می‌کنند که همیشه منجر به زن یا مرد شدن جنین می‌شود و تحقیقات بی‌شمار او حضور کروموزوم‌های ایکس و ایگرگ را در اسپرم نشان داد. مطالعات او بنیان فهم مدرن درباره سیستم تعیین‌کننده کرموزوم‌های ایکس و ایگرگ را فراهم کرد که اکنون پایه علم ژنتیک است. استیونس در سال 1861 در ورمونت متولد شد و در سال 1912 در بالتی‌مور درگذشت.

8.آشوک سن

آشوک سن فیزیکدان نظری هندی و بنیان‌گذار نظریه ریسمان بود و به دلیل خدماتی که به نظریه رشته کوآنتوم و آنتروپی سیاه‌چاله کرد معروف است. او در سال 1956 در کلکته متولد شد و در آمریکا و انگلستان به تحصیلاتش ادامه داد. تحقیقات او بنیان تحقیقات درباره ماهیت بنیادی جهان را فراهم کرد. او اکنون در بنگالور زندگی و تدریس می‌کند و در دنبال کردن نظریه همه‌چیز یکی از مطرح‌ترین افراد است.

9.هرمان مینکوفسکی

هرمان مینکوفسکی ریاضیدانی بود که عمده شهرت‌اش را مدیون تفسیر هندسی از نظریه نسبت خاص اینشتین بود. از دیگر نوآوری‌های او، پیشنهاد ایده‌ی فضازمان بود که سه بعد فیزیکی فضا را با بعد چهارم زمان در یک چارچوب ریاضی یکپارچه ترکیب می‌کند. او همچنین خدمات مهمی به نظریه اعداد و اعداد هندسی کرد. هرمان مینکوفسکی در سال 1864 در لیتوانی متولد شد. آن زمان لیتوانی بخشی از امپراتوری روسیه بود. او در سال 1909 در سن 44سالگی در آلمان درگذشت.  

10.پراهالاد چونیلال وایدیا

ریاضیدان و فیزیکدان هندی (1918-2010) بود که خدمات مهمی به نسبیت عام ارائه کرد از آن جمله می‌توان به پیدا کردن راه‌حلی برای معادلات میدان اینشتین اشاره کرد که میدان گرانشی ستاره‌های تابشی را توصیف می‌کند؛ راه‌حل‌های قبلی صرفا جرم غیرتابشی را در مد نظر قرار داده بودند. او همچنین به پیشرفت و توسعه علم در هند بعد از استقلال آن از انگلستان در سال 1947 کمک کرد که از جمله کمک‌هایش می‌توان به تشکیل انجمن آسیاسی نسبیت عام و گرانش و انجمن ریاضی هند اشاره کرد.

11.مائوریک هیلمن

میکروبیولوژیست آمریکایی (1919-2005) به نام مائوریک هیلمن که پیشگام رشته واکسن‌شناسی بود و توانست جان میلیون‌ها انسان را نجات دهد. او در دهه 1950 وقتی برای ارتش آمریکا کار می‌کرد، سازوکاری برای ویروس جهش‌یافته آنفولانزا شناسایی کرد که به توسعه واکسن‌های بهتر و پیش‌گیری از شیوع همه‌گیری آنفلوانزا منجر شد. او همچنین واکسن‌هایی برای هپاتیت بی و مننژیت درست کرد و واکسن‌هایش برای سرخک، اوریون و سرخجه با هم در یک دوز واحد ترکیب شدند که به عنوان واکسن‌ سه‌گانه شناخته می‌شود و ایمن‌سازی کودکان را آسان می‌کند.

12.امی نوتر

ریاضیدان آلمانی، آمالی «امی» نوتر (1882-1935) خدمات مهمی در زمینه جبر محض به خصوص آنچه به عنوان نظریه‌های حلقه، زمینه یا گروه، شناخته می‌شود، انجام داد که بنیانی برای جبر مدرن ایجاد کرد. «نظریه‌های نوتر» قرینگی در سیستم‌های فیزیکی را با اصول حفظ انرژی مرتبط می‌کند و اکنون یکی از ستون‌های علم فیزیک است. نوتر در آلمان متولد شد اما در سال 1933 به ایالات متحده مهاجرت کرد.

13.محمد عبد‌السلام

عبد السلام (1926-1996) فیزیکدان نظری پاکستانی بود که خدمات زیادی برای فهم علمی نظریه‌های بنیادی انجام داد. یکی از دستاوردهای اصلی او نظریه نیروی الکتروضعیف بود که نیروی الکترومغناطیس را با نیروی ضعیف هسته‌ای ترکیب کرد – یک گام به سمت نظریه یکپارچه همه چیز. سلام در سال 1979 به همراه همکارانش برنده جایزه نوبل فیزیک شد. سلام همچنین در همکاری علمی بین کشورها پیشگام بود و در تأسیس مرکز بین‌المللی فیزیک نظری در ایتالیا در سال 1964 مشارکت داشت.

14.ساهارون شله

ساهارون شله یکی از شخصیت‌های مهم در نظریه مدل، که رابطه بین ساختارهای منطقی و تفسیرهای آن‌ها را بررسی می‌کند و همین‌طور، نظریه مجموعه‌ها است، که مجموعه اشیاء ریاضی و ویژگی‌های آن‌ها را مطالعه می‌کند. آثار شله بنیان ریاضیات، به خصوص ساختارها و ویژگی‌های اشیاء ریاضی را بررسی می‌کند. او برنده جایزه وولف در ریاضی شد که یکی از برازنده‌ترین جوایز در این رشته محسوب می‌شود.

15.جاگادیش چاندرا بوس

دانشمند هندی، جاگادیش چاندرا بوس (1858-1937) به دلیل خدماتش در زمینه‌های فیزیک، گیاه‌شناسی و زیست‌شناسی شهرت دارد. او ابزاری به نام کرسوگراف ساخت که می‌تواند تغییرات لحظه‌ای در بافت گیاهان را در واکنش به نوسان نور، دما و سایر عوامل اندازه‌گیری کند. آزمایش‌های او در این زمینه دیدگاه‌های حاکم درباره گیاهان به مثابه موجودیت‌های منفعل را به چالش کشاند و نشان داد که آن‌ها نسبت به محیط خودشان حساس هستند. او همچنین تحقیقاتی درباره امواج رادیویی انجام داد و به صورت مستقل به انتقال بی‌سیم در سال 1895 دست پیدا کرد.

16.آریستارخوس ساموسی

آریستاخوس از ساموس یک ریاضیدان و منجم یونان باستان است که تقریبا بین سال‌های 310 تا 230 ق.م در شهر ساموس زندگی می‌کرد. گمان می‌رود که او نخستین کسی بود که مدل هلیوسنتریک (خورشید مرکزی) منظومه شمسی را توسعه داد که در آن سیاره‌ها به دور خورشید می‌چرخند. اما چند قرن بعد از او، منجمان مدل ژئوسنتریک (زمین مرکزی) را که در آن خورشید و سیارات دیگر به دور زمین می‌چرخند را ترجیح دادند. این نظریه تا زمانی که در قرن شانزدهم نیکولاس کوپرنیک، منجم و ریاضیدان لهستانی، آن را به چالش کشید، نظریه مسلط بود. کوپرنیک مدل خورشید مرکزی خودش را توسعه داد وبه نظر می‌رسید که اصلا شناختی از آریستارخوس نداشته است.

17.جان میچل

هیچ تصویری از دانشمند انگلیسی، جان میچل (1724-1793) باقی نمانده است اما او خدمات مهمی در زمینه‌های عملی متفاوت از جمله نجوم و هندسه داشت. او دوست ویلیام هرشل، منجم، بود و نخستین فردی بود که تعیین کرد ستاره‌های باینری یا دوتایی دور هم می‌چرخند. تا پیش از آن، هرشل و بسیاری دیگر از منجمان باور داشتند که ستاره‌های دوتایی که دیده‌اند، صرفا ناشی از همراستایی است و اینکه یکی از ستاره‌ها خیلی دورتر از ستاره دیگر قرار دارد. اما میشل نشان داد که ستاره‌های دوتایی زیادی وجود دارند که می‌توانند به صورت تصادفی رخ دهند. او همچنین نشان داد که خوشه‌های ستاره‌ای مثل پلیادها نمی‌توانستند تصادفی رخ دهند که نشان می‌دهد ستارگان در این خوشه‌ها دارای خاستگاه مشترک هستند. میشل نخستین دانشمندی بود که آمار را در نجوم به کار گرفت. تکنیک‌های آماری اکنون یکی از اصلی‌ترین بنیان‌های این رشته هستند.

18.دنیل هیل ویلیامز

دنیل هیل ویلیامز (1858-1931) پیشگام رشته پزشکی مدرن و یک دانشمند سیاهپوست آمریکایی بود. او نخستین عمل قلب موفق جهان را در سال 1893 از طریق کنترل خون‌ریزی مردی که در دعوا چاقو خورده بود، انجام داد. ویلیامز یکی از بنیان‌گذاران بیمارستان پروویدنت در شیکاگو بود که نخستین موسسه در آمریکا با مالک و اداره‌کننده سیاهپوست محسوب می‌شد. او مخالف تبعیض‌های نژادی در مراقبت‌های بهداشتی و یکی از بنیان‌گذاران انجمن ملی پزشکی بود که سازمانی حرفه‌ای برای پزشکان سیاهپوست بود که در جامعه پزشکی با چالش مواجه می‌شدند.

19.میکائل دولی‌وو-دبرولسکی

میکائل دولی‌وو-دبرولسکی در سال 1862 در روسیه متولد شد. او مهندس الکترونیک مهم و مخترع نخستین موتور القایی جریان متناوب عملی یا ای.سی بود که می‌توانست خیلی آسان الکتریسته را به نیروی مکانیکی تبدیل کند. موتورهای ای.سی اولیه پیچیده و غیرقابل اعتماد بودند. اما اختراع او راه را برای پذیرش شبکه‌های برق ای.سی درسطح ملی و گسترده باز کرد. او همچنین ترانسفورمرهایی با همان ولتاژ ای.سی طراحی کرد که امکان انتقال از مسیرهای دور را فراهم می‌کرد. در دهه 1890 او به ساخت نخستین سیستم انتقال نیروی ای.سی راه دور بین فرانکفورت و آفن‌باخ در آلمان کمک کرد. او در سال 1919 از دنیا رفت.

20.مارگارت پری

شیمیدان هسته‌ای فرانسوی، مارگارت پری، در سال 1909 متولد شد و دانشجوی ماری کوری، شیمیدان و فیزیکدان فرانسوی-لهستانی، بود. او سال‌ها به عنوان دستیار کوری در موسسه رادیوم کوری در پاریس فعالیت کرد. او در آنجا یاد گرفت که چطور عناصر رادیواکتیوی را ایزوله و تلخیص کند. در سال 1935، در حالیکه روی عنصر رادیواکتیوی اکتینیوم، کار می‌کرد 87امین عنصر جدول تناوبی را پیدا کرد و نامش را به تبعیت از نام کشورش «فرانسیوم» گذاشت. او امیدوار بود که رادیواکتیویته فرانسیوم بتواند به تشخیص سرطان در بیماران کمک کند اما درحقیقت این ماده خودش سرطان‌زا بود. پری نیز به دلیل ابتلا به سرطان استخوان در سال 1975 چشم از جهان فرو بست.

 

 

عاطفه رضوان نیا