معنی التاج فی اخلاق الملوک در دیکشنری فارسی چیست؟
در این مطلب از سایت انتخاب روز پاسخ دقیق التاج فی اخلاق الملوک در دانشنامه آزاد واژگان فارسی را پیدا خواهید کرد.
التاج فی اخلاق الملوک در دانشنامه آزاد فارسی:
[ویکی نور] التاج فی أخلاق الملوک، منسوب به ادیب معتزلی، عمرو بن بحر(متوفی 255 یا 256ق) معروف به جاحظ، اثر مهمی است در باب سیاست و مُلکداری. این اثر تأثیر شگرف سنتها و آداب پادشاهی و نظام اداری ایرانِ روزگار ساسانی را در ادوار خلافت پس از اسلام نشان میدهد.
مؤلف در آغاز و انجـام، دو بار از فتح بن خاقـان – دولتمرد دانشمند در دربار متوکل عباسی که همراه خلیفـه، در شوال 247ق، به قتـل رسید – نام برده و روشن است که کتاب را برای او تألیف کرده است.
کتاب در چهار باب تنظیم و تبویب شده است. این ابواب با آیین ورود بر پادشاهان و رفتار پادشاه با مهمانان آغاز شده، سپس آیین همسفره شدن با پادشاه پیگیری شده است. در ادامه، از آیین همصحبتی و منادمت با پادشاهان، مراتب مختلف ندیمان، وظایف ندیمان و آداب رفتار شاهزادگان سخن به میان آمده است.
در هریک از این ابواب، علاوه بر ذکر آداب و رسوم پادشاهان و تشریفات دربارها، داستانها و حکایاتی از شاهان ساسانی و خلفای اموی و عباسی نقل شده است. محققان، منبع موضوعات ایرانی این کتاب را کتاب التاج فی سیرة انوشروان یا بهطور کلی آییننامهها و گاهنامهها و تاجنامهها میدانند.
نام این کتاب در هیچیک از تذکرههای متقدمان و متأخران و نیز در آثار دیگر جاحظ نیامده است. نخستین بار یاقوت حموی در قرن هفتم، به کتابی از جاحظ به نام أخلاق الملوک اشاره کرده است. در اوایل قرن چهاردهم، احمد زکی پاشا به نسخهای از یک کتاب مشتمل بر سه کتاب، از جمله کتاب التاج جاحظ در کتابخانه طوپقاییسرای استانبول دست یافت که فاقد تاریخ است و فقط در آن نوشته شده که یوسف حلبی در 894 این نسخه را از آغاز تا پایان خوانده است. همچنین احمد زکی پاشا با دست یافتن به نسخهای از کتاب أخلاق الملوک جاحظ در کتابخانه ایاصوفیه که بر بالای عنوان آن به خطی ریزتر به نام «التاج» هم نوشته شده دریافت که این کتاب همان کتاب التاج جاحظ است. وی با آوردن شواهد و قراینی کوشیده است تا اصالت کتاب و صحت انتساب آن را به جاحظ اثبات کند.
باب اول در آیین ورود بر پادشاهان و رفتار پادشاه با واردین است. نویسنده در این باب میگوید که اگر آن شخص واردشونده از بزرگان و طبقه اشراف باشد، باید پس از ورود در جایی بایستد که از پادشاه چندان دور نباشد و به او نباید بسیار نزدیک شود. سپس میگوید باید بر پادشاه ایستاده سلام کند و اگر شاه او را نزدیکتر خواند باید نزدیک برود و دست و پای پادشاه را ببوسد، سپس برخیزد و کنار رود و در ردیف امثال خود قرار گیرد. بعد از اجازه دادن پادشاه بنشیند و اگر پادشاه با او سخن گفت باید با صدای آهسته پاسخ دهد و در هنگام پاسخ دادن زیاد حرکت نکند… و اگر شخص واردشونده از طبقات متوسط باشد، حقوق پادشاهی بر او واجب میکند که بایستد و دور از ذات شاهانه باشد و اگر شاه او را دعوت به نزدیک آمدن نمود، سه گام یا بیشتر پیش برود و بایستد و اگر باز اجازه نزدیک آمدن یافت، به همان اندازه پیش برود… بعد از ورود، سلام دهد و متوجه پادشاه باشد؛ پس اگر شاه ساکت ماند و پاسخ نداد بدون سلام و سخنی، بازگردد و اگر او را بهپیش خواند چند گامی فراتر نهد و بایستد و سر به زیر افکند تا چون دوباره او را بخواند… در موقع نشستن بعد از اینکه شاه اجازه نشستن به او داد، باید دوزانو بنشیند… و چون شاه از سخن گفتن بازایستاد، او برخیزد و بدون آنکه پشت به شاه کند، عقب رود و آنجا را ترک کند.
wikinoor: التاج_فی_أخلاق_الملوک
