بیشترین گونه‌های جانوری در کدام قاره زندگی می‌کنند؟
فرادید نوشت: گیاهان پایه و اساس گونه‌ها هستند. اگر تنوع گیاهان در مکانی بیشتر باشد، سبب می‌شود موجودات دیگری که به آن گیاهان وابسته هستند، فراوان‌تر شوند.
دانشمندان بیش از یک میلیون گونه جانوری را شناسایی و نام‌گذاری کرده‌اند و در هفت قاره زمین هنوز میلیون‌ها گونه دیگر کشف نشده‌اند. اما کدام قاره بیشترین گونه‌های جانوری را دارد؟
صدها سال، دانشمندان در حال فهرست‌نویسی و مکان‌یابی گونه‌ها در سراسر جهان بوده‌اند. ویتور پیاچِنتینی، پرنده‌شناس دانشگاه فدرال ماتو گروسو در برزیل، می‌گوید که پیش از عصر دیجیتال، بیشتر اطلاعات ما درباره توزیع گونه‌ها از مجموعه‌های موزه می‌آمد. امروزه مردم نیز در این تلاش سهیم شده‌اند.
پیاچِنتینی به لایو سایِنس گفته که در ۲۰ سال گذشته، «انقلابی» در علم شهروندی رخ داده و دانشمندان از داده‌های شهروندان برای برطرف کردن نقص‌ها استفاده می‌کنند.
دانشمندان با استفاده از این اطلاعات، می‌توانند نقشه توزیع گونه‌ها را در سراسر جهان ترسیم کنند. اواخر دهه ۱۹۸۰، نورمَن مایرز دانشمند، اصطلاح «کانون داغ تنوع‌زیستی» را برای اشاره به مکان‌هایی ابداع کرد که تعداد فوق‌العاده‌ای گونه نسبت به مساحت سطحشان دارند. در حال حاضر از ۳۶ کانون داغ در سراسر جهان، بیشتر آن‌ها در قاره‌هایی هستند که بیشتر در خط استوا عبور واقع شده‌اند، جایی که آب و هوا گرم و مرطوب است.
دلیل این امر نه تنها به حیوانات بلکه به گیاهان هم مربوط می‌شود. بارناباس دارو، بوم‌شناس کاربردی دانشگاه استنفورد، به لایو سایِنس گفته: «گیاهان پایه و اساس گونه‌ها هستند. اگر تنوع گیاهان در مکانی بیشتر باشد، سبب می‌شود موجودات دیگری که به آن گیاهان وابسته هستند، فراوان‌تر شوند.»
گیاهان می‌توانند در انواع شرایط زندگی کنند، اما بیشتر آن‌ها در مکان‌های گرم و نم‌دار رشد می‌کنند. نم و گرما با هم رطوبت ضروری را فراهم می‌کنند: هوای گرم مولکول‌های آب را برای ایجاد رطوبت به دام می‌اندازد. گرما برای بسیاری از میکروارگانیسم‌ها، به ویژه تجزیه‌کننده‌ها بهتر است. تجزیه‌کننده‌ها مواد مرده‌ای را تجزیه می‌کنند که گیاهان از آن‌ها بخاطر مواد مغذی‌شان استفاده می‌کنند.
افزون بر همه اینها، حشرات که بسیاری از گیاهان گلدار را گرده‌افشانی می‌کنند، برای آب و هوای گرم مناسب‌تر هستند چون آن‌ها نمی‌توانند دمای بدنشان را تنظیم کنند. دارو می‌گوید وجود حشرات بیشتر در مناطق استوایی به معنای گرده‌افشانی بیشتر برای گیاهان و غذای بیشتر برای شکارچیان گرسنه است.
یک میمون سنجابی روی تاج درختی در جنگل‌های آمازون نشسته است. این حیوانات فقط در آمریکای مرکزی و جنوبی یافت می‌شوند
اما پیاچِنتینی خاطرنشان کرد عوامل دیگری نیز در این امر نقش دارند. یک قاره برای اسکان بسیاری از گونه‌ها، نه تنها باید شرایط گرمسیری، بلکه زیستگاه‌های مختلفی هم داشته باشد. مکان‌هایی با تنوع زیستی بالا دارای جایگاه‌های بالقوه زیادی برای جای دادن به حیوانات هستند. برای نمونه، درختان بلند یا کوه‌های مرتفع، تغییرات عمودی در دما، قرارگیری در معرض خورشید و زمینی را فراهم می‌کنند که به موجودات بیشتری اجازه می‌دهد بدون رقابت برای منابع یا زیستگاه یکسان، همزیستی کنند.
بر اساس این عوامل و تخمین‌ها با استفاده از داده‌های موزه‌ها و علم شهروندی، بیشتر دانشمندان توافق نظر دارند که آمریکای جنوبی بیشترین تعداد گونه‌های جانوری را دارد. از جنگل‌های بارانی آمازون که دارای چهار لایه درختی برای جای دادن به حیوانات است تا کوه‌های آند با ده‌ها ریزاقلیم مختلف، آمریکای جنوبی ترکیب برنده‌ای از گرما و جغرافیا را دارد. پیاچِنتینی می‌گوید همه چیز آنجا ترکیب‌شده است و به همین دلیل چنین تنوع زیستی دارد.
با این حال، تنوع زیستی آمریکای جنوبی ممکن است همیشه به اندازه اکنون سرزنده نباشد. با جنگل‌زدایی، استخراج جیوه و تغییرات آب و هوایی، حیوانات آمریکای جنوبی بیش از هر زمان دیگری با تهدیدات روبرو هستند. با این حال، هنوز فرصت کاهش آسیب وجود دارد.
پیاسنتینی می‌گوید ما مطمئناً گونه‌های زیادی را از دست خواهیم داد، اما هر تلاشی که برای کاهش تأثیر خود انجام دهیم، خود ما را هم نجات خواهد داد.
راضیه میرزاحیدری
