کارزار 9روزه بنکسی چه معنایی داشت؟
تک فان-هنرمند معروف نقاشیهای گرافیتی، بنکسی، بالاخره بعد از 9 روز که حیوانات مختلف را در جاهای مختلف لند ترسیم کرد، آخرین قطعه از این معما را روی کرکره باغ وحش لندن کشید. هر چند همه قطعات شگفتانگیز دیگر رونمایی شدهاند اما بحثها درباره انگیزه پشت این نقاشیها هنوز ادامه دارد. این نقاشیها چه معنایی دارند و چطور در دنیای هنر و نقاشی دیواری یا گرافیتی ادراک میشوند؟
به گزارش تک فان، آخرین قطعه بنکسی، در بیرون باغ وحش لندن در شمال این شهر، گوریلی را در حال آزاد کردن یک شیر دریایی و چند پرنده نشان میدهد. این درحالیست که سایر حیوانات به نظر میرسد که از داخل دارند به آنها نگاه میکنند.
اما این مجموعه آثار هنری در روز پنجم آگوست با تصویری از یک بز شروع شد که به نظر میرسد در لبه پرتگاهی ایستاده و سنگها در حال سقوط کردن از زیر پایش هستند. این نقاشی روی دیواری در جنوب غربی لندن ترسیم شد. روز ششم آگوست اثر دیگری خلق شد که دو فیل را در حال نزدیک کردن خرطومهایشان به همدیگر نشان میداد و در هفتم آگوست سه میمون رونمایی شدند که از پلی در مسیر قطار در شرق لندن آویزان شده بودند.
در روز سوم حدسها درباره معنای عمیقتر این مجموعه در اینترنت بالا گرفته بود. شاید بز استعارهای از ایستادن در لبه لحظهای از تغییر بود یا دو فیل از دو سوی چیزی متفاوت میخواستند خرطومهایشان را بهم برسانند! شاید آن سه میمون هم بازنمایی «میمونهای خردمند» در آن ضربالمثل معروف ژاپنی بودند که میگوید: «بدی نبین، بدی نشنو و بد صحبت نکن!»
نظریهها درباره معنای عمیق این نقاشیها از تقسیمات اجتماعی در شورشهای اخیر تا جنگ اسراییل و غزه متغیر بوده است.
جیمز رایان، مدیر اجرایی گالری Grove که آثار اصلی و چاپهای آن را میفروشد، میگوید در ابتدا فکر میکرد که این آثار «حاوی پیامهایی با انگیزه و بار سیاسی بودند» و به جنگ غزه ارجاع داشتند، اما بعد از آشکار شدن آخرین قطعه، باور دارد که این نقاشیها درباره مضمون «حبس» هستند، در این مجموعه همه حیوانات در جایی گیر کردهاند.
رایان میگوید با اینکه عناصر جدیدی در کارزار جدید بنکسی، مثل ایجاد هیجان با پست کردن «تبلیغات روزمره در رسانههای اجتماعی»، مشاهده میشود، ارجاعاتی نیز به آثار قبلی او مشاهده میشود که مثلا قطعه گوریل یادآور نقاشی «جارو زدن زیر فرش» در سال 2006 است که یک خدمتکار را با جارو و خاکانداز نشان میداد و در شمال لندن نقاشی شده بود.
این نخستینباری نیست که این هنرمند خیابانی یک مجموعه از آثار روزانه را ارائه کرده است. او قبلا از این فرمت برای مجموعه «کار در تعطیلات» در نیواورلئان استفاده کرده بود. جیمز پیک، مجری بیبیسی، در مستندی درباره داستان بنسکی، توضیح داده بود که این هنرمند «خیلی به رفاه حیوانات علاقه دارد» و «چند سال پیش به گرینپیس در این زمینه کمک کرده است.»
او میگوید این هنرمند در گذشته نیز به موضوعات زیستمحیطی پرداخته بود به نحوی که روی مقوا پیامهایی نوشته بود و آنها را در داخل قفس میمونها در باغ وحشی در استرالیا انداخته بود، «میمونها قطعاتی از مقوا را در دست داشتند که روی آنها نوشته شده بود، “لطفا کمکم کنید من قربانی آزمایشهای علمی بیرحمانه هستم” یا “من یک سلبریتی هستم من را از اینجا بیرون بیاورید.”
او توضیح میدهد که کارزارهای بنکسی اغلب از آخر به اول معنی پیدا میکنند. این مجموعه ممکن است خیلی ساده بیانگر این مطلب باشند که «این فرار بسیار بزرگ که گوریل عامل آن در باغ وحش لندن بوده است، باعث شده که حیوانات در هفته گذشته در سراسر لندن دیده شود.»
او میافزاید: «یا حداقل اشارهای قوی به این موضوع دارد. شاید میخواهد بگوید که ما به اندازه کافی برای حیوانات در سراسر جهان فضا نگذاشتهایم.»
این قطعات با مشکلاتی نیز مواجه شدند. گرگ در حال زوزه که روی یک دیش ماهواره در جنوب شرقی لندن نقاشی شده بود به نظر میرسد که دزدیده شده باشد. دو مورد دیگر توسط مسئولان لندن برداشته شد که اولی تصویری سایهوار از یک گربه روی بیلبوردی در جاده بود که مسئولان به دلایل ایمنی بر داشتند. مورد دیگر که نقاشی ماهیهای پیرانا روی غرفه پلیس بود به جای دیگری منتقل شد که ایمن بماند. دو مورد دیگر نیز با عملیات خرابکاری مواجه شدند که یکی از آنها تصاویر همان دو فیل بود که با اسپری روی آن رنگ پاشیدند.
اما خرابکاری در اثر یکی مانده به آخر، یک کرگدن که روی نیسان میکرا ایستاده و جلوی نیسان نیز چند مخروط توقف وجود دارد، یک دشمنی قدیمی بین بنکسی و رقیب مورد احترام او رابو را نشان میدهد.
احمد کارکوتی، که پادکستهایی درباره گرافیتی میسازد، به بیبیسی گفته است که حرف انگلیسی اس به رنگ سفید یا همان علامت دلار و نشانه حروف وی انگلیسی نشاندهنده یک گروه گرافیتی به نام خرابکاران جنوب است.
او می افزاید ویدیوی تخریب این نقاشی را با پیامی از تیم رابو دریافت کرده است.
کارکوتی میگوید که رابوی فقید، که اهل لندن بود، از شیوهای الهام گرفته بود که بر اساس آن هنر خیابانی در مقابل گرافیتی سنتی به لحاظ اجتماعی پذیرفتهشده بود و هنر گرافیتی سنتی آسیب مجرمانه در نظر گرفته میشد. هنوز درباره معنای عمیق این نقاشیها بحث وجود دارد اما یک نکته واضح است و آن اینکه آقای بنکسی در جلب توجه جهانی بسیار موفق بوده است.
رایان میگوید که این مجموعه «اثر مطلوبی که او میخواسته را » برای «خلق یک نمایش» که «وضعیت او را به عنوان یک پیشگام» دوباره تأیید میکند، گذاشته است.
«این کارزار 9روز در سراسر لندن ادامه یافت و این حیرتانگیز بود که همه درباره آنها صحبت میکردند.»