استفاده از «تلگرام» علاوه بر ایران در کدام کشورهای اروپا ممنوع است و چرا؟

شبکه پیام‌رسان تلگرام و مدیرعامل آن پاول دوروف متهم هستند که با ناتوانی در کنترل محتوای خود، باعث سوءاستفاده گروههای تروریستی و معامله‌گران مواد مخدر از این شبکه شده‌ و جرائمی همچون پدوفیلی را تسهیل کرده‌اند.

با این وجود برخی با رد این اتهامات معتقدند که دلیل مخالفت دولت‌ها با فعالیت تلگرام، نقش کلیدی آن در برگزاری اعتراضات دموکراسی‌خواهانه در بسیاری از کشورها بوده است.

برخی دولت‌ها همچنین تلگرام را متهم کرده‌اند که به ابرازی برای انتشار اطلاعات نادرست و ترویج افراط گرایی تبدیل شده است.

با این وجود مدیران این شبکه پس از دستیگری پاول دوروف در فرودگاه پاریس در بیانیه‌‌ای اعلام کردند که او «چیزی برای پنهان کردن ندارد».

در این بیانیه با اشاره به اینکه آقای دوروف پیش از این نیز بارها به کشورهای اروپایی سفر کرده بود، آمده است: «این ادعا که هر پلتفرم یا صاحب آن مسئول سوء‌استفاده‌ها از آن پلتفرم است، ادعایی پوچ است.»

این اپلیکیشن پیام‌رسان پیش از این نیز در بسیاری از کشورها با مشکلاتی روبرو بود که باعث شد یا استفاده از آن رسما ممنوع شود یا به دلیل محدودیت‌های وضع شده از سوی دولتها برای آزادی رسانه‌ها، در راه فعالیت آن مشکلاتی ایجاد شود.

بر اساس گزارش وبسایت‌های «Surfshark» و «Netblocks» در مجموع ۳۱ کشور از سال ۲۰۱۵ میلادی استفاده از اپلیکیشن تلگرام را بطور موقت یا دائم ممنوع کردند که این کار بر فعالیت بیش از ۳ میلیارد نفر در سراسر جهان تأثیر داشته است.

در اینجا به برخی از کشورهایی که فعالیت تلگرام در آنجا با مشکل مواجه شده، اشاره می‌کنیم.

بریتانیا

اخیراً بطور گسترده‌ای از اپلیکیشن تلگرام برای برنامه‌ریزی و هماهنگی شورش‌های ضد مهاجران در بریتانیا استفاده شد.

این شورش‌ها پس از حمله با چاقو به سه دختر نوجوان در شمال بریتانیا آغاز شد و در جریان آن، اعضای گروههای راست افراطی از تلگرام برای گسترش نفرت علیه مسلمانان و به اشتراک گذاری اطلاعات در مورد مکان‌ها و اهداف حملات استفاده کردند.

این اقدامات باعث شد که کی‌یراستارمر، نخست وزیر بریتانیا از تصمیم دولتش برای اتخاذ تدابیر سختگیرانه علیه آن دسته از پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی خبر دهد که به این ناآرامی‌ها را دامن زدند؛ با این وجود در این کشور هنوز اقدامی علیه تلگرام انجام نشده است.

اسپانیا

اسپانیایی‌ها در ماه مارس برای مدت کوتاهی از استفاده از تلگرام محروم شدند زیرا چهار گروه رسانه‌ای اصلی در این کشور (Mediaset، Atresmedia، Movistar و Egeda) در شکایتی علیه این پیام‌رسان اعلام کرده بودند که تلگرام برنامه‌های تولید شده در این رسانه‌ها را بدون توجه به حق کپی‌رایت و بدون اجازه سازندگان برنامه، در این کانال منتشر می‌کند.

بر همین اساس یک قاضی دادگاه در ژوئیه ۲۰۲۳ میلادی از تلگرام خواست تا اطلاعاتی را در ارتباط با این شکایت و برای اثبات درستی اقداماتش برای دادگاه بفرستد. اما پس سکوت تلگرام در قبال درخواست قاضی، دستور مسدود شدن امکان استفاده این پیام‌رسان در اسپانیا صادر کرد.

با این وجود درنهایت دستور قاضی با این توجیه که بطور بالقوه به میلیون‌ها کاربر آسیب می‌رساند، لغو شد.

نروژ

نروژ اپلیکیشن تلگرام را تهدیدی برای امنیت ملی می‌داند و به همین دلیل در مارس ۲۰۲۳ میلادی استفاده از تلگرام و تیک‌تاک برای مقامات ارشد این کشور از جمله وزرا و مشاوران سیاسی دولت ممنوع شد.

بر اساس گزارش وزارت دادگستری نروژ در سال ۲۰۲۳ میلادی با تکیه بر ارزیابی‌های سرویس اطلاعاتی این کشور، چین و روسیه بازیگران اصلی تهدید علیه منافع امنیتی نروژ بودند.

این گزارش، رسانه‌های اجتماعی را نیز متهم کرده بود که بستری مناسب را برای بازیگرانی فراهم می‌کند که می‌خواهند از طریق انتشار اطلاعات نادرست و اخبار جعلی بر جامع نروژ تأثیر بگذارند.

آلمان

پس از آنکه دولت آلمان در سال ۲۰۲۲ میلادی متوجه شد که ۶۴ کانال تلگرامی قوانین این کشور علیه انتشار سخنان نفرت‌انگیز را نقض کرده‌اند (از جمله کانال‌های ضد یهود) تصمیم گرفت که فعالیت تلگرام را ممنوع کند.

آلمان همچنین اپراتورهای تلگرام را به دلیل عدم رعایت قوانین آلمان ۵ میلیون یورو جریمه کرد.

شرکت تلگرام درنهایت اعلام کرد که پذیرفته با دولت آلمان همکاری کند و محتواهایی را که ناقض قوانین این کشور بودند همچنین مواردی که محتوای آنها ممکن است در آینده غیرقانونی باشد، حذف کند.

اوکراین

از زمان آغاز تهاجم گسترده روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ میلادی، استفاده از اپلیکیشن پیامرسان تلگرام بطور گسترده در این کشور رواج داشته و سخنرانی‌ها و پیام‌های ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین هر روز از مسیر این اپلیکیشن برای مردم منتشر می‌شده است. تلگرام همچنین بطور گسترده در خط مقدم جبهه‌های نبرد برای برقراری ارتباط میان نیروها استفاده می‌شود.

در سوی دیگر این جنگ نیز علاوه بر روس‌هایی که به دنبال کسب اطلاعاتی فراتر از پیام‌ها و هشدارهای کرملین هستند، گروههایی که قصد انتشار اطلاعات نادرست یا حتی هک ارتباطات نظامی اوکراینی‌ها را داشتند نیز از این اپلیکیشن استفاده می‌کنند.

به همین دلیل اوکراین تصمیم گرفت که استفاده از تلگرام را ممنوع کند مگر اینکه این شرکت بپذیرد سیاستهایش را اصلاح کند؛ از جمله اینکه در اوکراین یک دفتر افتتاح کند و محتواهای گمراه کننده یا کاربران مضر برای امنیت این کشور را حذف کند.

روسیه

روسیه در سال ۲۰۱۸ میلادی فعالیت پیام‌رسان تلگرام را به مدت دو سال در این کشور ممنوع کرد؛ در واقع پس از آنکه پاول دوروف، یکی از بنیانگذاران و مدیرعامل این شرکت، به درخواست‌های کرملین برای ارائه اطلاعات برخی از کاربران پاسخ مثبت نداد.

با این وجود صدور دستور ممنوعیت استفاده از تلگرام، تأثیر چندانی نداشت و این برنامه همچنان یک منبع خبری برای بسیاری از روس ها محسوب می‌شود.

با وجود صدور این دستور ممنوعیت، بسیاری از ادارات دولتی مانند وزارت خارجه روسیه همچنین کارگروه ملی «کووید-۱۹» در تلگرام کانال‌های رسمی دارند.

بلاروس

در این کشور، تلگرام ابزاری حیاتی برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات درباره تظاهرات ضد دولتی سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ میلادی بود و یکی از معدود برنامه‌های رسانه‌های اجتماعی محسوب می‌شد که وقتی حکومت اینترنت را به مدت سه روز در جریان انتخابات ریاست جمهوری قطع کرد، همچنان کار می‌کرد.

پس از برگزاری انتخابات جنجالی این کشور که به تحکیم قدرت الکساندر لوکاشنکو منجر شد، حکومت فهرستی از کانال‌های تلگرامی منتشر کرد که افراط گرا و مخالف دولت خوانده می‌شدند و به گفته عفو بین‌الملل، اگر کاربران به آنها بپیوندند، با هفت سال زندان مواجه خواهند شد.

چین

تلگرام از سال ۲۰۱۵ میلادی در چین مسدود شده است. رسانه‌های محلی گزارش دادند که این برنامه با حمله «انکار سرویس توزیع شده» یا همان (DDoS) به سرور خود مواجه شده که مسدود شدن برنامه را در پی داشته است.

برخی از کارشناسان می‌گویند که این حمله احتمالا از سوی دولت چین انجام شده است؛ زیرا وکلای حقوق بشر در چین از این پیام‌رسان برای انتقاد از دولت و حزب کمونیست چین استفاده می‌کردند.

ایران

تلگرام از سال ۲۰۱۸ میلادی در پی اعتراضات سراسری به وضعیت معیشت، در ایران مسدود شده است.

دولت تلگرام را در موضوع تسهیل اعتراضات مقصر دانسته و به همین دلیل سعی دارد به جای آن استفاده از اپلیکیشن‌های محلی را رواج دهد.

بر اساس گزارش‌ها، قبل از این ممنوعیت، نیمی از جمعیت حدودا ۸۰ میلیونی ایران از تلگرام برای ارتباط با یکدیگر استفاده می کردند. بسیاری نیز با استفاده از یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) این ممنوعیت را دور می‌زنند.

هند

تنها یک روز پس از دستگیری پاول دوروف، دولت هند اعلام کرد که در حال تحقیق درباره نقش ادعایی تلگرام در چندین فعالیت مجرمانه است و در همین راستا نیز احتمال ممنوعیت آن را بررسی خواهد کرد.

پیش از این در هند، گزارش‌هایی درباره افشای برگه‌های امتحانی، توزیع تصاویر هرزه‌نگاری کودکان، دستکاری قیمت سهام و اخاذی از مسیر این برنامه منتشر شده بود.

در ماه ژوئیه نیز مقامات این کشور، سیستمی را برای دستکاری قیمت سهام یک شرکت تولید ورق فولادی کشف کردند که به مدیر کانال تلگرامی اجازه دریافت بیش از ۲۰ هزار یورو را می‌داد.

به گفته یکی از افسران ارشد جرایم سایبری هند، یکی از رایج‌ترین کلاهبرداری‌ها در تلگرام، کلاهبرداری سرمایه‌گذاری است.

او می گوید: «این کلاهبرداری از مسیر اضافه کردن یک کاربر به یک گروه و پیشنهاد سرمایه‌گذاری در سهام در یک اپلیکیشن جعلی انجام می شود.»

تایلند

تلگرام از سال ۲۰۲۰ میلادی در تایلند ممنوع است که دلیل آن، استفاده از این اپلیکیشن در جریان اعتراضات ضددولتی آن سال است. در جریان این اعتراضات، مردم خواستار استعفای نخست‌وزیر پیشین پرایوت چان اوچا بودند که قبل از آن در مقام ریاست بر ارتش بود و در پی کودتای سال ۲۰۱۴ میلادی به قدرت رسیده بود.