چرا همه چیز در فضا در حرکت است؟
تک فان-هیچچیزی در جهان ما بیحرکت نیست: زمین به دور خورشید میچرخد؛ خورشید در کهکشان میچرخد و حتی کهکشانها به طور پیوسته در حرکت هستند. برای چه همه چیز در فضا در حال حرکت است؟
ادوارد گومز، اخترفیزیکدان و مدیر آموزشی در رصدخانه لاس کامبرس، میگوید: «همه چیز به چگونگی شکلگرفتن هستی و همه اجسام درون آن بستگی دارد. دانشمندان تصور میکنند که جهان با یک انفجار بزرگ به وجود آمد؛ انبساط ابرسریع از یک نقطه واحد بینهایت متراکم که درنهایت منجر به شکلگیری هر چه امروز در جهان میبینیم، شد. »
گومز میگوید: «جهان از همان آغاز شروع به منبسط شدن به سمت بیرون کرد زیرا نیروی انفجار بزرگ باعث شد که همه چیز از هم دور شود.»
کارول کریستین، اخترفیزیکدان و دانشمند تلسکوپ فضایی هابل، میگوید: «این [حرکت] نوعی اثر به جای مانده از آغاز است. در آغاز حرکت بود، بنابراین حرکت از همان لحظات آغازین در هستی ساخته شد.»
بنابراین یکی از دلایلی که همه چیز در فضا در حرکت است آن است که جهان/هستی در حال انبساط است. اما این انبساط فقط در مقیاس بسیار بزرگ اثر دارد. گومز میگوید: «ما آن [حرکت] را حقیقتاً صرفاً روی چیزهایی میبینیم که یا خیلی دور از هم هستند یا خیلی دور هستند. دلیلش آن است که لزوما اجسام در فضا در حال حرکت نیستند، بلکه موضوع این است که فضای بین این اجسام در حال بزرگتر شدن است.»
کریستین میگوید: «اما در مقیاس کوچکتر، چرخش حرکتی است که در فضا حکمرفایی میکند. چرخش در همه جای هستی وجود دارد. هیچچیزی در فضا نیست که نچرخد.»
این امر به دلیل پدیده تکانه زاویهای رخ میدهد: هنگامی که دو جرم در فضا به سمت همدیگر حرکت میکنند، گرانش متقابلشان آنها را به سمت همدیگر میکشد و اگر با هم برخورد نکنند یا به جهات مختلفی پرتاب نشوند، تمایل دارند به دور یکدیگر مدار بزنند. این پدیده روی همه چیز، از کوچکترین دانههای مواد معدنی تا بزرگترین کهکشانها، اثر دارد.
گومز میگوید:
«منظومه شمسی مثل پیتزا درست شده است…وقتی پیتزای ایتالیایی درست میکنید، خمیر آن را بالا می اندازید و همانطور که آن را میچرخانید، پهن و شبیه به یک دیسک میشود. منظومه شمسی ما هم به همین شکل ساخته شده است: این پدیده تکانه زاویهای است، اثر چرخش همه چیزها را کش میآورد و به شکل یک دیسک پهن در میآورد.»
به همین دلیل است که سیارات در منظومه شمسی به دور خورشید میچرخند: منظومه شمسی به عنوان تودهای چرخان از گاز و غبار آغاز شد که در نهایت به یک ستاره و سیارات تبدیل شد. در این فرآیند، تکانه زاویهای باعث شد که این چرخش هرگز متوقف نشود.
اما اثر چرخش کهکشان با آنچه به چشم میبینیم متفاوت است. گومز میگوید: «کهکشان طوری میچرخد که انگار یک صفحه پیتزا است، گویی جامد است، نه اینکه از اجزای جداگانه مثل ستارهها تشکیل شده باشد. انتظار میرود که ستارههای دورتر آهستهتر از ستارههای مرکز حرکت کنند. اما در واقع چنین چیزی را نمیبینید… و این یکی از اولین نشانهها است که نشان میداد جهان چیزی عجیب و نادیدنی دارد که اکنون آن را ماده تاریک مینامیم.”
ماده تاریک با نور تعاملی ندارد، بنابراین ما نمیتوانیم آن را با تلسکوپ ببینیم. با وجود این، ماده تاریک جرم دارد و با سایر اجسام دارای جرم از طریق اثرات گرانشی تعامل دارد. ماده تاریک هم تکانه زاویهای را تجربه میکند. این هم دلیل دیگری است که همه چیز در فضا در حال حرکت است.
درنهایت، حرکت مادهای بنیادی در هستی است. گومز میگوید: «حرکت نشان میدهد که جهان زنده است ـ منظور این نیست که جهان دارای شعور و آگاهی است اما یک اتفاقاتی در حال جریان است ـ واکنشهای شیمیایی و فیزیکی در حال اتفاق افتادن هستند و این موارد نیاز به انرژی دارند. ابتداییترین شکل انرژی نیز حرکت است.»