کشتی یونانی کیش در انتظار مرمت و احیا
عکس یادگاری با کشتی یونانی در آلبوم سفر به کیش جای خودش را دارد. آمار گردشگری نشان می‌دهد که ۹۰ درصد گردشگران داخلی و خارجی که به کیش سفر می‌کنند، از هر گردش و تفریحی بگذرند از دیدن کشتی یونانی غافل نمی‌شوند. کشتی یونانی طی ۵۸ سال جزو هویت گردشگری جزیره کیش یا به قولی نماد جزیره کیش شده است؛ هرچند در برابر قدمت این جزیره عمر چندانی به‌حساب نمی‌آید، اما شهرت جهانی دارد. حالا بخش‌های زیادی از کشتی آسیب دیده است و احتمال ریزش آن وجود دارد.
مهدی ذوقی، سرپرست معاونت گردشگری کیش درباره حفظ بحث گردشگری کشتی یونانی می‌گوید که چنانچه براساس مستندات علمی تیم کارشناسی، حفظ کشتی یونانی امکانپذیر باشد، برنامه‌های لازم اجرا و در غیراینصورت المان‌های دیگری برای حفظ خاطرات نوستالژیک مردم با کشتی یونانی جایگزین می‌شود.
مهمان ماندگار غرب جزیره
کشتی یونانی در طول عمر ۲۳ ساله خود سراسر جهان را درنوردید. یک کشتی باربری که بار‌ها اسمش تغییر کرد تا ۴ مرداد ۱۳۴۵ که برای همیشه در ساحل خلیج‌فارس، در غرب جزیره کیش و روستایی به نام باغو زمینگیر شد. به‌دلیل آنکه به هنگام غرق شدن در اختیار یونانی‌ها بود با نام کشتی یونانی معروف شد. کشتی یونانی از وقتی به گل نشست نه مالکانش و نه هیچ شخص دیگری نتوانست آن را جابه‌جا کند. به همین دلیل در این بخش از جزیره ماند و مدت‌هاست که غروب در آن برای گردشگران جذاب است. با گذشت همه این سال‌ها علت زمینگیرشدن کشتی یونانی هنوز روشن نیست. به باور مردم محلی هوای مه‌آلود و نبود فانوس دریایی سبب برخورد کشتی با ساحل ماسه‌ای شد. وقتی کشتی یونانی در آب‌های کم‌عمق سواحل جنوب غربی کیش گیر افتاد، یک قایق یدک‌کش هلندی با نام اورینوکو به‌مدت ۸۰ روز تلاش کرد تا کشتی را بیرون بکشد و به نتیجه نرسید. براساس اطلاعات شرکت بیمه لویدز لندن، کشتی کاملا از دست رفت. برخی دیگر از بومیان جزیره می‌گویند که یونانی‌ها هنگام ترک جزیره کشتی را به آتش کشیدند.
سرگذشت کشتی یونانی
در تاریخ ۹مارس۱۹۴۳ (۱۳۲۲ه. ش) کشتی‌سازی «ویلیام همیلتون» و شرکا، ساخت یک کشتی باربری به نام «امپایر ترومپت» یا «شیپور امپراتور» را در شهر پورت گلاسگو در کشور اسکاتلند آغاز کرد. این کشتی پس از اتمام ساختش در آوریل همان سال، به وزارت حمل‌ونقل جنگ بریتانیا فروخته شد و در اختیار شرکت کشتی «بخار لاریناگا» قرار گرفت. این کشتی فقط ۲سال متعلق به این شرکت بود و در سال۱۹۴۵ مالکیت کشتی به شرکت «تی‌اند جی هریسون» واگذار شد. از سال۱۹۴۳ تا ۱۹۴۶ این کشتی تحت اجاره دولت آفریقای جنوبی بود تا اینکه در سال۱۹۴۶ شرکت کشتی بخار شرانت آن را خریداری کرد. این شرکت نام «نچرالیست» را روی کشتی گذاشت و تصمیم گرفت مدیریت آن را به صاحب قبلی کشتی یعنی تی‌اند جی هریسون واگذار کند.
اطلاعات فنی و تخصصی کشتی یونانی
کشتی یونانی کیش در دوران فعالیت خود در کلاس کشتی‌های باری قرار داشت. کارشناسان توان حمل بار توسط این کشتی را برابر با ۶۶۰۱ تناژ روی عرشه ثبت کرده‌اند. این کشتی ۱۳۶ متر طول و ۱۷٫۱متر عرض دارد. نیروی محرکه کشتی برابر با ۵۱۰اسب بخار است و پیشرانه آن از ۳سیلندر موتور بخار دریایی تشکیل شده. سازندگان کشتی حسگر‌هایی مانند جی‌پی‌اس و اکوی صدا در آن تعبیه کرده بودند.
شرایط بازدید از کشتی یونانی
هم‌اکنون بازدید از داخل کشتی ممکن نیست. به‌دلیل خطرات زیادی که غواصی زیر کشتی دارد کلوپ‌های غواصی این کار را انجام نمی‌دهند. تصاویری از درون کشتی وجود دارد که احتمالا مربوط به گذشته است. فضای داخل کشتی بسیار ناپایدار است و عملا امکان بازدید از داخل آن وجود ندارد.
کورش، همدان یا کشتی یونانی؟
از سال ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۵ شرکت ایرانی «لوید‌اند کو خرمشهر» کشتی را با نام «کورش پارسی» از آن خود کرد و مدیریتش را برعهده شرکت «بی اشوورث» و شرکا گذاشت. خط کشتیرانی «ایران، خرمشهر» از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۶۶ مالکیت کشتی را بر عهده داشت و نام «همدان» را برای آن انتخاب کرد. آخرین صاحبان کشتی، ۲ یونانی به نام‌های «پی جِی فرانگولیس» و «ای‌ای کلیافز» بودند که در سال۱۹۶۶ (۱۳۴۵ ه. ش) آن را خریدند و نامش را به «کوالا اف» تغییر دادند.
خاطرات نوستالژیک
در کنار این کشتی زیرساخت‌هایی برای حضور گردشگران ایجاد شده است؛ از آلاچیق و شترسواری گرفته تا رستوران برای حضور گردشگران. هر چند سال یک‌بار هم پایداری این کشتی کمتر می‌شود و هر بار بخشی از آن فرو می‌ریزد. به‌دلیل تأثیر آب شور دریا بخشی از بدنه کشتی یونانی از میان رفته است. احتمال فرو ریختن کشتی نیز به‌دلیل فرسایش دور از ذهن نیست. اردیبهشت ۱۴۰۳ بود که خبر رسید کشتی یونانی از کمر شکسته و انتهای آن و از محل شکستگی در حال فرو ریختن است. عرشه کشتی به‌گل نشسته و در پی پیشرفت فرسایش طبیعی تقریبا از وسط نصف شده است و در معرض تخریب و نابودی قرار دارد.
سرپرست معاونت گردشگری کیش درباره حفظ بحث گردشگری کشتی یونانی می‌گوید: «تیم کارشناسی مشغول بررسی است که آیا احیا و تقویت کشتی یونانی به‌عنوان یک نماد نوستالژیک جزیره کیش وجود دارد یا خیر؟ اگر گزاره‌های علمی بگوید که برای این المان جدانشدنی از خاطرات مردم امیدی هست، حتما به آن سمت می‌رویم و برنامه‌های لازم را اجرا می‌کنیم.»
مهدی ذوقی ادامه می‌دهد: «چنانچه گزاره‌های علمی امیدی برای حفظ کشتی یونانی نداشته باشد، برای حفظ خاطرات جمعی مردم با کشتی یونانی، المان‌های دیگری جایگزین می‌شود. گزینه خارج کردن کشتی یونانی از بحث گردشگری جزیره کیش را نداریم.»
کشتی‌های زمین‌گیرشده در دنیا
در دنیا نمونه‌هایی شبیه کشتی یونانی وجود دارند که در اثر حادثه‌ای در ساحل، دیگر به دریا بازنگشته‌اند. برخی از آن‌ها مانند جاذبه گردشگری کشتی یونانی معروفیت جهانی پیدا کرده‌اند ازجمله کشتی اس‌اس در آمریکا، کشتی دیمیتریوس و کشتی ام‌وی پاناگیوتیس در یونان، کشتی‌ام‌وی اونجلیا در رومانی کشتی اس‌اس ماهنو در استرالیا، کشتی کورنتین در مثلث برمودا.
سرپرست گردشگری کیش:تیم کارشناسی مشغول بررسی است که آیااحیا و تقویت کشتی یونانی به عنوان یک نماد نوستالژیک جزیره کیش وجود دارد یا خیر؟
با گذشت همه این سال‌ها علت زمینگیر شدن کشتی یونانی هنوز روشن نیست. به باور مردم محلی هوای مه‌آلود و نبود فانوس دریایی در ساحل سبب برخورد کشتی با ساحل ماسه‌ای شده است.
