آیا روغن میخک را برای کودکان می توان استفاده کرد؟

میخک گلی است متشکل از ترکیبات از بین برنده باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و آنتی اکسیدان ها که در ماداگاسکار، سریلانکا، اندونزی و چین رشد می کند. از این گیاه اسانس میخک استخراج می شود که در کنار ۳۰ ترکیب دیگر به دلیل داشتن «اوژنول» که کمتر از ۵۰٪ آن را تشکیل می دهد، به آن بوی قوی طعم شدید می دهد. البته نکته قابل ذکر آن که اثربخشی بالای این ماده در پیشگیری از پیشرفت، تولید مثل و گسترش تومورهای سرطانی مخصوصا در سرطان ریه، روده بزرگ، پروستات، سینه، پانکراس، پوست، خون، غدد لنفاوی و دهانه رحم میخک را در زمره داروهای مورد توجه قرار داده است. 

طبق مطالعه ای که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، علاوه بر فوایدی که عصاره این گیاه برای سلامتی انسان به عنوان یک ضد التهاب، تسکین دهنده اسپاسم، بی حس کننده موضعی و مسکن درد دارد، افشره میخک در صنایع غذایی، آفت کش ها، عطرها، لوازم آرایشی، محصولات بهداشتی و دندانپزشکی نیز پرکاربرد است. پس روغن میخک فقط یک ماده روغنی با خواص معطر نیست، بلکه گنجینه ای با فواید و کاربردهای فراوان است که باید اسرار و هشدارهای آن را دانست.

روغن میخک دشمن بیماری های ناشی از غذا است

طبق تحقیقات، روغن میخک یک مکمل مهم برای تضمین ایمنی پنج گروه غذایی از میکروارگانیسم‌هایی است که باعث بیماری‌های ناشی از غذا می‌شوند:

غذاهای پخته شده: افزودن روغن میخک به غذاهای پخته شده و کیسه های بسته بندی می تواند بدون اینکه بر طعم، طعم، بافت یا ظاهر اصلی تأثیر بگذارد، عمر مفید آنها را افزایش دهد. این اتفاق به دلیل وجود اوژنول است که در برابر علل علل بیماری های ناشی از غذا و فساد مواد و میکروارگانیسم ها فعالیت مفیدی را  ارائه می دهد.

سبزیجات: خواص ضد میکروبی روغن میخک به عنوان یک جایگزین بالقوه برای قارچ کش های شیمیایی مانند بی کربنات سدیم و ضد عفونی کننده های مبتنی بر کلر عمل می کند. با افزودن ترکیب اسانس میخک در حین شستن سبزیجات تازه برش خورده، اثرات نامطلوب بر سلامتی کاهش و عمر مفید آن افزایش می یابد در حالی که هیچ تأثیری بر ویژگی هایی همچون رنگ، مواد مفید یا ترکیباتش نخواهد داشت. حتی فساد ناشی از قارچ در این سبزیجات را کاهش می دهد.

محصولات لبنی: از آنجایی که محصولات لبنی (به ویژه پنیر) در خط مقدم شیوع بسیاری از بیماری های ناشی از خوراکی ها هستند، پنیرسازان تقریباً یک کیلوگرم روغن میخک را به ازای هر ۲۰۰ لیتر شیر خام، به عنوان یک عامل ضد میکروبی مهم، بدون تأثیر بر ویژگی های تولید این محصول لبنی، اضافه می کنند.

غذاهای فرآوری شده: اهمیت افزودن اسانس میخک به عنوان یک طعم‌دهنده با خواص ضد میکروبی و آنتی‌اکسیدانی بالاخص پس از گسترش تقاضا برای غذاهای آماده طبخ در سال‌های اخیر، به دلیل تغییر سبک زندگی افزایش یافته است. تخریب غذاهای فرآوری شده که باعث کاهش کیفیت محصولات غذایی و تغییر  بو، رنگ و PH آن شده و سلامت مصرف کنندگان را به خطر می اندازد.

مواد پروتئینی: استفاده از اسانس میخک در غذاهایی مانند میگو، برگر، ماهی قزل آلا، گوشت چرخ کرده، گوشت مرغ در طول نگهداری در یخچال یا فریزر واکنش های ناخواسته که شامل بدتر شدن طعم و بو، رنگ، بافت و سایر خواص می شود را کاهش می دهد و فعالیت ضد میکروبی روغن منجر به کاهش تعداد باکتری ها می شود.

روغن میخک حشره کش، ضد میکروبی و ضد ویروسی است

مطالعات نشان داده اند که اسانس میخک به دلیل دارا بودن ترکیباتی که (مهمترین آنها اوژنول است) از سلول ها در برابر اکسیداسیون رادیکال های آزاد مرتبط با بیماری هایی مانند سرطان، تصلب شرایین، آلزایمر و پارکینسون محافظت می کند،  بازدارندگی گسترده ای در برابر عوامل بیماری زا دارد.

اسانس میخک مقدار زیادی از مواد سمی تحت تأثیر اوژنول را در خود دارد که ۳ برابر بیشتر از سایر مواد شیمیایی دافع حشرات است. علاوه بر فعالیت ضد ویروسی آن، می توان آن را در دستمال های تمیزکننده ای که برای حذف آلودگی از سطوح طراحی شده اند، گنجاند.

روغن میخک یک ضد التهاب و مسکن است

اسانس میخک دارای خواص ضد التهابی است، زیرا اوژنول به در عرض ۳ ساعت بین ۲۰ تا ۶۰ درصد التهاب کاهش می دهد و باعث بهبود زخم می شود. همچنین برای درمان سردرد، درد مفاصل، مشکلات پوستی و دندان درد به عنوان یک مسکن بی خطر، موثر و ارزان در نظر گرفته می شود.

به گفته دکتر سینا اسمیت، مدیر پزشکی مرکز شفای شیکاگو، روغن میخک برای بهبود زخم بسیار مفید دانست و گفت: « از این نظر معادل با دیکلوفناک و کرم نئومایسین است.»

روغن میخک ممکن است به جلوگیری از پوسیدگی دندان و تسکین درد دهان کمک کند. برای تسکین دندان درد، اسمیت توصیه می کند: «یک تکه پنبه را در روغن میخک رقیق کرده و آن را روی دندان های خود قرار دهید تا زمانی که بتوانید به دندانپزشک مراجعه کنید.»

روغن میخک ضد سرطان است

ترکیبات اوژنول با فعالیت ضد تومور خود به عنوان جایگزین، در پیشگیری و درمان سرطان استفاده می شود. برخی تحقیقات نشان می دهد که این اسانس ها عوارض جانبی شیمی درمانی از قبیل تهوع، استفراغ، کاهش اشتها و کاهش وزن را نیز کاهش می دهند. اسانس میخک همچنین در برابر انواع مختلف سرطان مانند سرطان روده بزرگ، ریه، سینه، پانکراس، سرطان خون، دهانه رحم و سرطان پروستات آزمایش شده است.

هشدارها و عوارض جانبی احتمالی

اگرچه اسانس میخک توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده به عنوان یک «مکمل غذایی ایمن» شناخته شده است،اما استفاده نادرست از آن ممکن است مسائلی را ایجاد کند که مهمترین آنها عبارتند از:

به گفته سینا اسمیت، «برای تسکین درد کودکی که در حال دندان درآوردن است نباید روغن میخک بدهید». او هشدار داد: «روغن میخک برای کودکان، به ویژه کودکان زیر دو سال، بی خطر نیست. دادن روغن میخک به آنها ممکن است منجر به عوارض جانبی جدی مانند آسیب کبدی شود.»

کریستوفر نورمن، یک پرستار، می گوید: «روغن میخک نیز ممکن است در مواقعی مانند اکثر داروهای گیاهی برای موجودات زنده سمی باشد. بنابراین مهم است که قدرت آن، عوارض جانبی بالقوه آن و چگونگی آن را بشناسیم. ممکن است با داروها تداخل داشته باشد. مثلا برای استفاده موضعی همیشه باید با روغن دیگری مانند روغن نارگیل یا روغن بادام رقیق شود تا از تحریک پوست یا لثه جلوگیری شود.»