آب پنهان یا مجازی چیست؟/ هشدار ناسا را جدی بگیرید

فاخره بهبهانی: وقتی یک کشور می گوید با خطر خشکسالی روبه‌روست، یعنی با یک بحران مواجه است یعنی نه تنها کمبود آب شرب تهدید کننده خواهد بود بلکه با خطر دیگری هم دست به گریبان است و آن ناتوانی در تولید محصولات مکانیکی، الکترونیکی، ساختمانی، کشاورزی، پوشاک و هر آنچه انسان به آن ها نیازمند است.

در واقع اگر آب نباشد این محصولات هم قابلیت تولید ندارند. اما ماجرا از چه قرار است و کمبود آب یا بی آبی چه ربطی به صنایع دارد؟

موضوعی که کمتر به آن اشاره شده و شاید تا به حال از طریق رسانه ها اطلاع رسانی خوبی در مورد آن نشده باشد، مقوله آب پنهان یا آب مجازی است.

آب پنهان، آب مجازی یا آب نهفته، مفهومی است که توسط پرفسور تونی آلن در سال ۱۹۹۳ معرفی شد، آب پنهان به مجموع حجم آبی می گویند که در مراحل مختلف تهیه، تولید و ارائه یک محصول (غذا، کالا، انرژی یا خدمات) به صورت مستقیم یا غیرمستقیم استفاده می‌شود. آبی که در فرایند تولید محصولات مصرف می‌شود اما هیچ اثری از آب مصرفی در محصول نهایی مشاهده نمی‌شود. صفت مجازی در این تعریف بدان معناست که بخش عمده آب مصرف شده طی فرایند تولید، در محصول نهایی وجود فیزیکی ندارد و نکته مهم اینکه، صفت مجازی به معنای غیرواقعی نیست. آب پنهان در چرخه تولید استفاده می شود و اثر خود را می گذارد اما در محصول نهایی اثری از آن نیست. درست به همین علت به آن آب مجازی نیز گفته می شود.

حقایقی در رابطه با مصرف آب

مثلا برای تولید یک کیلو مرغ، میزان آب پنهانی که مصرف می شود شامل مصرف آب برای خوراک مرغ، برای رشد دانه ای که مرغ می خورد، برای شست و شوی امحا و احشای مرغ، دستگاه های ذبح و… است و بر همین معیار، تهیه و ساخت یک خانه مسکن ۶۰۰۰۰۰۰ لیتر، یک فنجان قهوه (۱۲۵ میلی‌لیتر)۱۴۰ لیتر، یک عدد سیب (۱۰۰ گرمی)۷۰ لیتر، یک عدد سیب‌زمینی (۱۰۰ گرمی)۲۵ لیتر، یک پیراهن نخی در اندازه متوسط۴۱۰۰ لیتر، یک کاغذ A۴ در حدود ۱۰ لیتر، یک قالب پنیر (۵۰۰ گرمی)۲۵۰۰ لیتر، یک کیلو گوشت گاو ١۵٠٠٠ لیتر، یک لیتر شیر ۱۰۰۰ لیتر، یک کیلوگرم گندم معادل ۱۳۵۰ لیتر و یک کیلوگرم برنج حدود ۳۰۰۰ لیتر، آب پنهان صرف تولیدشان می شود تا به دست من و شمای مصرف کننده برسند.

تحقیقات نشان داده، مصرف آب پنهان ما انسان ها، ۹۱ درصد آبی است که هر روز مصرف می کنیم و بخش زیادی از آن مربوط به محصولات خوراکی، پوشاک و لوازم زندگی می شود.

ﻃﺒﻖ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻧﺎﺳﺎ ﺷﺪﺕ ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺣﺪﯼ است ﮐﻪ ﮐﺸﺎﻭﺭﺯﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﮐﻞ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻣﺤﺾ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﺯﺭﺍﻋﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ. ﺍﮔﺮ ﺗﺪﺍﺑﯿﺮ، ﺟﺪﯼ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﻮﺩ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭ ﻧﯿﻤﻪ ﺧﺸﮏ ﺑﻪ ﯾﮏ ﮐﺸﻮﺭ کاملا ﺧﺸﮏ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ.

ایران تشنه است، قدر آب را بدانید و در زمان مصرف آب به تمام تبعات کمبود آب بیندیشید و تا می توانید صرفه جویی کنید.