نقد فیلم Kalki ۲۸۹۸ AD؛ تلماسه هندی
فیلم Kalki ۲۸۹۸ AD، برداشتی هندی از تمام آثار مهم و موفق سینمای علمی-تخیلی هالیوود است.
وقتی که فیلم‌های Dune، Mad Max، Blade Runner و جنگ ستارگان را در داخل یک دیگ ریخته و ادویه‌ی هندی به آن اضافه کنیم، نتیجه چه میشود؟ نتیجه فیلم جدید هندی Kalki ۲۸۹۸ AD ساخته‌ی ناگ اَشوین با بازی آمیتا پاچان، دیپیکا پادوکونه و پرابهاس است که اخیراً روی پرده‌های سینما آمده و جزو محبوب‌ترین فیلم‌های هندی در سال ۲۰۲۴ به شمار می‌رود. فیلم حرف جدیدی برای گفتن ندارد و هر چه داخل آن است قبلاً در نمونه‌های هالیوودی دیدیم، با این حال کارگردان توانسته در چیزهایی که قصد ارائه آن را دارد، عملکرد خوبی داشته باشد.
بینندگانی که با اسطوره‌های هندی آشنایی چندانی ندارند، بهتر است قبل از تماشای فیلم نگاهی اجمالی به اسطوره ماهابراتا و جنگ حماسی کوروکشترا بیندازند که بین دو خاندان کائوراواها و پاندوا در گرفت، البته اگر چنین اشتیاقی داشته باشند و برای مشاهده‌ی فیلمی این‌چنینی مجاب به این کار شوند. در این صورت فهم بهتری از ماجرای داستان و ارجاعاتی که در فیلم میشود خواهند داشت.
در ابتدای فیلم، در نبردی سهمگین با کشته‌های بسیار زیاد، فردی به نام آشواتهاما از خاندان کائوراواها با جادویی عجیب از فاصله‌ی بسیار دور، نوزاد به دنیا نیامده و وارث پاندوا را می‌کشد. به خاطر این گناه شنیع، ارباب کریشنا در همان لحظه بر او ظاهر شده و به مجازاتی ابدی محکومش می‌کند که در آن باید تا ابد زنده مانده و بار سنگین فشار گناهانش را بر دوش کشد. البته راهی برای رستگاری هم جلو رویش می‌گذارد، آن‌هم کمک کردن به دنیا آمدن کالکی، دهمین و آخرین آواتار از خدای هند، ویشنو است که قرار است در زمان نامعلومی در آینده به دنیا آید.
حالا داستان هزاران سال به جلو می‌رود. از تمدن انسان چیزی نمانده جز شهری به نام کاشی. این شهر شامل دو قسمت اصلی است، که در قسمت خارجی آن مردم عامه و تهی‌دست زندگی می‌کنند که به کمترین سطح بهداشت و تغذیه و مسائلی از این دست دسترسی دارند. آرزوی این گروه از افراد، رفتن به قسمت داخلی شهر، یعنی Comlex است که در تضاد با تمام چیزهایی بیرونی است، یعنی یک زندگی اعیانی در طبیعتی سرسبز و باشکوه، بر خلاف ویرانه‌های کویری بیرون شهر.
بهایراوا، یک شکارچی جایزه بگیر، عاشق رفتن به Comlex و در صدد این است که با جمع‌آوری هزار یونیت (واحد پول کاشی)، به این آرزویش برسد. او جزو شخصیت‌های اصلی فیلم به شمار می‌رود و با یک سکانس اکشن طولانی معرفی میشود. این سکانس شامل تمام چیزهایی است که به عنوان سکانس اکشن متعارف فیلم‌های هندی می‌شناسیم. قهرمانی که انگار از دنیای دیگر آمده (که ابته در این مورد به خصوص واقعاً از دنیای دیگر آمده) و اغراق در نمایش و ضربه‌های او.
با این پول‌های کم او به هیچ وجه فرصت رفتن به داخل Comlex را پیدا نمیکند. ولی اتفاقی می‌افتد. در داخل Complex آزمایشی به نام Project K در حال انجام است که در آن، عصاره‌ی نوزادان داخل شکم مادر گرفته میشود و به رهبر کاشی تزریق میشود تا او همچنان به نامیرایی خود ادامه دهد.
هیچکدام از نوزادان مادرهایی که در آن‌جا زندانی شده‌اند، بیشتر از سه ماه دوام نمی‌آورند، در صورتی که عصاره‌ی حقیقی از کسی به دست می‌آید که نوزاد حداقل چهار ماه در داخل شکم مادرش بوده باشد. زنی در آن‌جا، پنج ماه است که نوزادش را در داخل شکم حمل کرده و این موضوع را از مسئولین و نگهبانان آن‌جا پنهان کرده است. وقتی که قضیه لو می‌رود، زن دیگری کمک می‌کند تا او از Complex فرار کند.
با فرار او جایزه‌ای رویش گذاشته میشود که بهایراوا می‌تواند با دستگیری‌اش و تحویل به Complex بالاخره به آرزویش برسد. او نامی ندارد و فقط با کد SUM-80 شناخته میشود. بله، او دقیقاً همان کسی است که ارباب کریشنا هزاران سال قبل، وعده‌ی آمدنش را به آشواتهاما داده بود. حالا پس از هزاران سال مجازات، آشواتهاما می‌تواند قدمی به سوی رستگاری خود بردارد، آن هم محافظت از SUM-80 است که در شکم خود، ارباب کریشنا را حمل می‌کند. هیجان اصلی فیلم از این جا شروع میشود، از یک سو گروه نظامی Comlex برای پس‌گیری SUM-80 داریم، از سوی دیگر بهایراوا که در پی دستگیری او و گرفتن جایزه‌اش برای راهیابی به Comlex است و آشواتهاما که حالا می‌تواند بعد از هزاران سال رستگار شود.
زنی که SUM-80 را از از داخل Comlex نجات داد، جزو گروه شورشی شامبالا است. شامبالا سال‌هاست به صورت مخفیانه در حال جنگ با Comlex و البته منتظر ناجی وعده داده شده است. آشواتهاما که در طی این سال‌ها به یک ابرانسان غول‌آسا تبدیل شده، موفق میشود در نبردی بهایراوا را به عقب رانده و SUM-80 را به شامبالا، یعنی جایی که باید برساند. از این جا به بعد نقطه‌ی اوج داستان فرا می‌رسد و اتفاقاتی می‌افتد که ما را به دنباله‌های آینده این فیلم فرا می‌خواند. حال آیا چنین داستانی کشش دنباله‌ها را خواهد داشت، باید منتظر بود و دید.
طراحی شهر کاشی به گونه‌ای است که بارها مشابه آن را دیدیم و کاملاً برای مخاطب سینما آشنا به نظر می‌رسد، با این حال تلاش خوبی با تکنیک‌های CGI برای به تصویر کشیدن آن انجام شده است و به خوبی توانسته اتمسفر خفه و آخرالزمانی آن را به تماشاچی منتقل کند. زیاد از تاریخچه‌ی شهر و نحوه‌ی کارکرد تکنولوژِی‌های آن سر در نمی‌آوریم و فیلم هم تلاش چندانی برای این کار نمیکند. هر لحظه باید منتظر باشید بر اساس روند فیلمنامه، تکنولوژِی‌هایی در فیلم معرفی شود که تا قبل از آن لحظه هیچ خبری از آن نداشتید.
در داخل Comlex رهبر و فرمانروای کاشی، یاسکین مستقر است. شمایلی که فیلم از او به تصویر کشیده و نوع حکومتش، یادآور رهبران کمونیستی دنیای واقعی است. این حکومت تمام خدایان و قدرت‌های آن‌ها را رد کرده و در عوض، یک انسان را به مقام خدایی رسانده است. در وقاع درونمایه‌ی اصلی فیلم Kalki ۲۸۹۸ AD، نبرد بین حکومت بی‌خدا و گروهی از انسان‌هاست که به نیروهای بالاتر و مأورالطبیعه اعتقاد دارند. خدایانی که قطعاً با مشاهده آشوب و ناعدالتی کاشی، از راه خواهند رسید و به آن پایان خواهند داد.
فیلم Kalki ۲۸۹۸ AD با سرعت و ریتم خوبی شروع میشود و نوید یک قصه‌ی هیجان‌انگیز را می‌دهد، اما در حد همان نوید باقی می‌ماند. در جلوتر، صحنه‌های اکشن طولانی روند داستان را قطع کرده و زمان بلند آن در برخی مواقع باعث میشود بیینده قصه‌ی در جریان را، کامل فراموش کند. اگر زیاد سخت‌گیری نکنیم، صحنه‌های اکشن فیلم خوب از آب درآمده‌اند، مخصوصاً آن‌هایی که مربوط به بهایوارا است. صحنه‌های اکشن بهایوارا تلفیق خوبی از اکشن و طنز است و دیالوگ‌ها و حرکاتی که در این حین و بدین منظور صورت می‌پیرد، خوشبختانه مصنوعی و کسل‌کننده نیست.
در برخی مواقع صحنه‌های می‌بینیم به هیچ وجه توضیح‌دادنی نیست و می‌توان آن را به پای هندی بودن فیلم گذاشت. وقتی بهایوارا برای مدت زمان کوتاهی به داخل Comlex می‌رود، چنان با سرعت بین لوکیشن‌های اقیانوس، باغ و قصرهای اعیانی جابجا میشود که انگار در دنیای کارتون‌های دیزنی به سر می‌برد. در کل باید با این موضوع کنار آمد که فیلمنامه هر جا که دلش بخواهد و به هر سمتی که دوست دارد خودش را پیش می‌برد و فکری به حال منطق داستان و قوانین موجود در داخل همان دنیای فانتزی نمیکند.
در فیلم شاهد مرگ شخصیت‌هایی هستیم که تأکید زیادی برای احساسی کردن مرگ آن‌ها صورت می‌گیرد، اما به هیچ وجه تأثیر خاصی روی مخاطب نمی‌گذارد و احتمالاً پس از مرگ سریعاً از یاد مخاطب خواهد رفت، همان‌طور که قبل از مرگ هم برای او اهمیت چندانی نداشت. حتی اگر آن شخصیت‌ها از نظر نقش داستانی، جزو افراد مهم محسوب بشوند، به علت شخصیت‌پردازی ضعیف و رشد نیافتن آن‌ها در خلال فیلم، اهمیت خاصی برای مخاطب ندارند.
با تمام این اوصاف، فیلم Kalki ۲۸۹۸ AD با اقبال خوبی چه در هند و چه در خارج از مرزهای آن روبرو شد و جزو محبوب‌ترین فیلم بالیوود در سال ۲۰۲۴ به شمار می‌رود. این اولین قسمت از فرنچایز Kalki و قرار است ادامه‌ی داستان در دنباله‌های آن پیگیری شود. احتمالاً کیفیت دنباله‌ها به اندازه همین فیلم خواهد بود، فیلمی پاپ کورنی که در آن نه باید به دنبال منطق باشید نه دنبال مفاهیم عمیق انسانی. اگر با این موضوع کنار بیایید، حداقل برای چند ساعتی می‌توانید سرگرم شوید.
