علت عصبانیت بی دلیل چیست و چگونه پرخاشگری را تشخیص دهیم؟

خشم یک واکنش طبیعی و غریزی به تهدیدها است. مقداری از خشم برای بقای ما ضروری است. خشم زمانی به مشکل تبدیل می‌شود که در مدیریت آن دچار مشکل شوید و باعث شود کارهایی انجام دهید که بعداً پشیمان شوید. همچنین خشم کنترل نشده برای سلامت جسمی و روانی شما مضر است و می‌تواند به سرعت به خشونت کلامی یا فیزیکی تبدیل شود و به شما و اطرافیانتان آسیب برساند.

در ادامه با شناسایی عوامل تحریک‌کننده و مدیریت خشم خود بیشتر آشنا شوید.

چه چیزی باعث مشکلات خشم می‌شود؟

بسیاری از چیزها می‌توانند خشم را تحریک کنند، از جمله استرس، مشکلات خانوادگی و مسائل مالی. برای برخی افراد، خشم نتیجه یک اختلال زیربنایی مانند اختلال مصرف الکل یا افسردگی است. خود خشم به‌عنوان یک اختلال در نظر گرفته نمی‌شود، اما خشم به‌عنوان یکی از علائم چندین وضعیت روانی شناخته شده است. در ادامه برخی از علل احتمالی مشکلات خشم آورده شده است.

افسردگی

خشم می‌تواند یکی از علائم افسردگی باشد که شامل احساسات مداوم غم و اندوه و از دست دادن علاقه به مدت حداقل 2 هفته است. خشم می‌تواند سرکوب شده یا آشکارا ابراز شود. شدت خشم و نحوه ابراز آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر افسردگی دارید، ممکن است سایر علائم را نیز تجربه کنید. این علائم شامل:

تحریک‌پذیری

از دست دادن انرژی

احساس ناامیدی

افکار خودکشی یا آسیب به خود

اختلال وسواس فکری-عملی

اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) یک اختلال روانی است که شامل افکار وسواسی و رفتارهای اجباری می‌شود. فردی که به OCD مبتلا است، افکار، تمایلات یا تصاویر مزاحم و ناخواسته‌ای دارد که او را به انجام کاری به صورت مکرر وادار می‌کند. برای مثال، ممکن است برخی کارها را به طور مداوم انجام دهد، مانند شمردن تا یک عدد یا تکرار یک کلمه یا عبارت، به دلیل این باور غیرمنطقی که اگر این کار را انجام ندهد، اتفاق بدی رخ خواهد داد.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ نشان داد که خشم یک علامت رایج در OCD است. این خشم تقریباً نیمی از افراد مبتلا به OCD را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خشم ممکن است از ناامیدی ناشی از ناتوانی در جلوگیری از افکار وسواسی و رفتارهای اجباری یا از دخالت کسی یا چیزی در کاری که تکرار می‌کنید نیز ناشی شود.

سوءمصرف الکل 

تحقیقات نشان می‌دهد که اعتیاد به الکل باعث افزایش پرخاشگری می‌شود. الکل عامل مؤثری در تقریباً نیمی از جرایم خشونت‌آمیز در سراسر جهان است.  الکل توانایی شما در تفکر واضح و تصمیم‌گیری منطقی را کاهش می‌دهد. همچنین کنترل تکانه‌های شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است مدیریت احساسات شما را دشوارتر کند.

اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی 

اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی‌رشدی است که با علائمی مانند بی‌توجهی، بیش‌فعالی و تکانشگری مشخص می‌شود. علائم معمولاً از اوایل کودکی شروع می‌شوند و در طول زندگی فرد ادامه می‌یابند. برخی از افراد تا بزرگسالی بیماری خود را تشخیص نمی‌دهند، که گاهی به آن ADHD بزرگسالی گفته می‌شود. خشم و پرخاشگری نیز می‌توانند در افراد مبتلا به ADHD در هر سنی رخ دهد. علائم دیگر آن شامل موارد زیر است:

بی‌قراری 

مشکل تمرکز 

مشکل مدیریت زمان یا برنامه‌ریزی 

اختلال نافرمانی مقابله‌ای 

اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD) یک اختلال رفتاری است که بین ۱% تا ۱۶%کودکان در سن مدرسه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کودکان مبتلا به ODD اغلب به‌راحتی از دیگران آزرده می‌شوند. آن‌ها ممکن است مخالف و بحث‌برانگیز باشند. علائم رایج ODD شامل موارد زیر است:

خشم 

کوتاه‌مزاجی 

تحریک‌پذیری 

اختلال دوقطبی 

اختلال دوقطبی یک اختلالی است که باعث تغییرات چشمگیر در خلق و خوی شما می‌شود. این تغییرات شدید خلق و خو می‌تواند از مانیا تا افسردگی متغیر باشد، اگرچه همه افراد مبتلا به اختلال دوقطبی افسردگی را تجربه نمی‌کنند. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است دوره‌هایی از خشم، تحریک‌پذیری و عصبانیت را تجربه کنند. در طول یک دوره مانیا، ممکن است:

به‌راحتی تحریک به خشم شوید 

احساس سرخوشی کنید 

افکار سریع داشته باشید 

در رفتارهای تکانشی یا بی‌پروا شرکت کنید 

در طول یک دوره افسردگی در مانیا، ممکن است:

احساس غم، ناامیدی یا گریه کنید 

علاقه خود به چیزهایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید را از دست بدهید 

افکار خودکشی داشته باشید 

اختلال انفجاری متناوب 

فرد مبتلا به اختلال انفجاری متناوب (IED) دارای اپیزودهای مکرر رفتار پرخاشگرانه، تکانشی یا خشونت‌آمیز است. آن‌ها ممکن است به موقعیت‌ها با انفجارهای خشم که نامتناسب با موقعیت هستند، واکنش نشان دهند. اپیزودها کمتر از 30 دقیقه طول می‌کشند و بدون هشدار رخ می‌دهند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است بیشتر اوقات احساس تحریک‌پذیری و خشم کنند. افراد مبتلا به IED ممکن است پس از یک اپیزود احساس پشیمانی یا خجالت کنند. برخی از رفتارهای رایج شامل موارد زیر است:

حملات عصبی 

بحث کردن 

دعوا کردن 

خشونت فیزیکی 

پرتاب کردن اشیاء 

غم 

خشم یکی از مراحل غم و اندوه است. غم و اندوه می‌تواند ناشی از مرگ یکی از عزیزان، طلاق یا جدایی، یا از دست دادن شغل باشد. خشم ممکن است به فردی که فوت کرده، به دیگر افراد درگیر در واقعه، یا به اشیاء بی‌جان متوجه شود. سایر علائم غم و اندوه شامل موارد زیر است:

شوک 

بی‌حسی 

احساس گناه 

غم 

تنهایی 

ترس 

علائم خشم چیست؟

خشم باعث بروز علائم جسمی و عاطفی می‌شود. در حالی که تجربه این علائم به‌صورت گاه‌به‌گاه طبیعی است، فردی که مشکلات خشم دارد، تمایل به تجربه آن‌ها به‌طور مکرر و به شدت بیشتری دارد.

علائم جسمی خشم

خشم قسمت‌های مختلف بدن شما از جمله قلب، مغز و ماهیچه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ نشان داد که خشم باعث افزایش تستوسترون و کاهش کورتیزول می‌شود. علائم و نشانه‌های جسمی خشم شامل موارد زیر است:

افزایش فشار خون 

افزایش ضربان قلب 

احساس سوزش 

تنش عضلانی 

علائم عاطفی  خشم

تعدادی از احساسات همراه با خشم وجود دارند. ممکن است قبل، در حین یا بعد از یک دوره خشم، علائم عاطفی زیر را مشاهده کنید:

تحریک‌پذیری 

ناامیدی 

اضطراب 

خشم شدید 

استرس 

احساس غرق شدن 

احساس گناه 

انواع خشم چیست؟

خشم می‌تواند به اشکال مختلفی ظاهر شود. همه‌ خشم‌ها به یک شکل بیان نمی‌شوند. خشم و پرخاشگری می‌توانند به‌صورت آشکار، درونی یا منفعلانه بروز کنند.

آشکار: این نوع خشم شامل بیان خشم و پرخاشگری به‌طور آشکار است. این می‌تواند شامل رفتارهایی مانند فریاد زدن، فحش دادن، پرت کردن یا شکستن اشیاء، یا سوءاستفاده کلامی یا فیزیکی از دیگران باشد. 

درونی: این نوع خشم به سمت خودتان هدایت می‌شود. شامل صحبت منفی با خود، انکار چیزهایی که شما را خوشحال می‌کند یا حتی عدم برطرف کردن نیازهای اساسی مانند غذا می‌شود. خودآزاری و انزوای خود از دیگران نیز از دیگر راه‌های هدایت خشم به‌سمت خود است. 

منفعلانه: این نوع خشم شامل استفاده از روش‌های غیرمستقیم و ظریف برای بیان خشم است. مثال‌هایی از این رفتار منفعل-پرخاشگرانه شامل نادیده گرفتن کسی، قهر کردن، طعنه زدن و بیان نظرات نیش‌دار است.