پانداها چینی نیستند، اروپایی‌اند!
اخیراً کشف فسیلی از پاندا در جنوب آلمان، دانشمندان را شگفت‌زده کرده است. آن‌ها با بررسی دندان‌های پانداهای باستانی کشف‌شده به شواهدی دست‌یافته‌اند که درک ما از تاریخ تکامل این موجودات جالب را بازنویسی می‌کند.
نکته جالب‌توجه اینجاست که پانداهای باستانی برخلاف پانداهای مدرن، همه‌چیزخوار بودند. پانداهای فعلی به دلیل تنبلی و رژیم‌غذایی سختشان از شاخه‌ها، برگ‌ها و ساقه‌های بامبو تغذیه می‌کنند و باوجود برخورداری از سیستم گوارشی گوشت‌خواران، گیاه‌خوارترین گونه در کل راسته گوشت‌خواران هستند.
همین باعث شده تا عادات غذایی پانداهای مدرن کاملاً عجیب‌وغریب به نظر برسد و البته دانشمندان هنوز هم مطمئن نیستند که آن‌ها از چه زمانی گیاهخوار شده است.
کشف فسیل پاندا و یافتن پاسخ‌ها
اخیراً تیمی بین‌المللی از هامبورگ، فرانکفورت، مادرید و والنسیا بقایای فسیلی گونه منقرض‌شده‌ای از پاندا به نام Kretzoiarchtos beatrix را در سایت Hammerschmiede در آلگو، آلمان کشف کردند. این فسیل متعلق به K. beatrix، قدیمی‌ترین جد شناخته‌شده پانداهای غول‌پیکر مدرن است.
این پانداهای باستانی حدود ۱۱ میلیون سال پیش زندگی می‌کردند و کمی کوچک‌تر از گونه‌های امروزی بودند؛ اما باوجود این، وزن‌شان تا بیش از ۱۰۰ کیلوگرم می‌رسیده. البته تا به امروز، بیشتر فسیل‌های این پانداها در اسپانیا پیداشده‌اند که این نشان می‌دهد پانداها از اروپا سرچشمه گرفته‌اند و درگذشته به چین مهاجرت کرده‌اند.
برخلاف پانداهای مدرن، K.beatrix موجودی همه‌چیزخوار بوده و علاوه بر گیاهان، از گوشت هم تغذیه می‌کرده.
محققان با مقایسه دندان‌های فسیل K. Beatrix با دندان‌های دیگر گونه‌های خرس، مثل خرس قطبی، خرس قهوه‌ای، خرس عینکی آمریکای جنوبی و هر دو پانداهای غول‌پیکر مدرن و اجداد منقرض‌شده‌شان به نتایج جالبی دست یافتند.
آن‌ها به این نتیجه رسیدند که پانداهای باستانی، برخلاف اجداد امروزی‌شان کاملاً گیاهخوار نبودند؛ اما مثل خرس‌های قطبی نیز فقط گوشت نمی‌خوردند و بدین ترتیب رژیم غذایی آن‌ها، خیلی شبیه به خرس قهوه‌ای مدرن و حاوی مواد گیاهی و جانوری بوده است.
پروفسور مادلین بومه از مرکز تکامل انسان و محیط دیرینه در دانشگاه توبینگن دراین‌باره گفت: «این نتایج برای درک ما از تکامل خرس‌ها و توسعه گیاه‌خواری در پانداهای غول‌پیکر مهم است. به نظر می‌رسد که K. beatrix، همه‌چیزخوار بوده و تغییرات رژیم غذایی پانداها در اواخر تکامل آن رخ‌داده است. »
دندان‌هایی که راز پانداها را فاش کرد
اعضای این تیم با تجزیه‌وتحلیل ماکرو و میکرومورفولوژیکی دندان‌های فسیل پاندای اروپایی، دریافتند که در سطح ماکرو، دندان‌های این پانداها برای طیف وسیعی از انواع مواد غذایی مناسب بودند؛ اما در سطح میکرو دندان‌هایشان دارای خراش‌ها و حفره‌هایی روی سطح هستند که نشان می‌دهد که مواد سخت‌تری مثل استخوان را جویده‌اند و بدین ترتیب به این جمع‌بندی رسیدند که این پانداهای باستانی رژیم غذایی گسترده‌تری داشتند.
این محققان نتایج این بررسی را در دو مطالعه منتشر کردند که بر اساس عادات غذایی و زندگی ۲۸ گونه شکارچی کشف‌شده در این منطقه از آلمان بود.
اکوسیستمی حیرت‌انگیز
در سال ۲۰۱۹ و با کشف بقایای یک میمون بزرگ ۱۱.۵ میلیون ساله، معروف به Danuvius guggenmosi، این سایت باستانی به شهرت رسید. طبق بررسی‌های انجام‌شده، این میمون متعلق به دوران میوسن میانی تا اواخر آن دوره، اولین گونه‌ای است که با راست‌راه رفتن سازگار شده است.
در حفاری اخیر در این سایت، اعضای تیم بومه، ۱۶۶ گونه فسیل‌شده باورنکردنی را پیدا کردند. خود بومه دراین‌باره گفت: «چنین اکوسیستم حیرت‌انگیزی، موقعیت‌های اکولوژیکی زیادی را برای گونه‌هایی که در آن زندگی می‌کردند ایجاد کرده بود؛ این بدان معناست که این گونه‌ها با چشم‌انداز رودخانه جنگلی که در آن زمان در منطقه بود، سازگار شده بودند.»
علاوه بر پاندای باستانی، بقایایی از شکارچیان دیگری که در این منطقه زندگی می‌کردند، یافت شد؛ از حیوانات کوچک‌تری مثل راسو که کمتر از یک کیلوگرم وزن داشتند گرفته تا کفتارهای بزرگ و ببرهای دندان شمشیری.
دکتر نیکولاوس کارگوپولوس دراین‌باره توضیح داد: «منابع اولیه غذایی این جانوران بسیار متنوع بود: گوشت‌خوارانی مثل ببر دندان شمشیری، ماهی‌خوارانی مثل سمور و استخوان‌خوارانی مثل کفتار در این منطقه زندگی می‌کردند و چندین گونه دیگر مثل پاندا هم به شکلی فرصت‌طلبانه از گیاهان و حیواناتی در ابعاد مختلف تغذیه می‌کردند. برخی از این حیوانات، مثل سمورها، شناگران خوبی بودند. خرس‌ها، کفتارها و دیگر گونه‌ها در خشکی و در لانه‌هایشان زندگی می‌کردند. تعداد قابل‌توجهی از گونه‌های درخت‌نورد مثل سمور و گربه‌سانان و گونه‌های دیگری نیز در آن منطقه به حیات خود ادامه می‌دادند.»
تنوع فسیلی شگفت‌آور
کشف چنین تنوع حیرت‌انگیز فسیلی، اتفاق بسیار نادری است. در حال حاضر زیستگاه‌های مدرن کمی هستند که چنین تنوعی از گونه‌ها را داشته باشند. این درعین‌حال نشان می‌دهد که این منطقه در آلمان، منطقه‌ای سالم بوده که توانسته چنین تنوع اکوسیستمی را داشته باشد و حتی گونه‌هایی که معمولاً در یک جایگاه رقابت می‌کنند، می‌توانستند در کنار هم رشد کنند.
بومه دراین‌باره گفت: «مثلاً در این منطقه چهار حیوان سمور مانند با ابعاد و نوع رژیم غذایی تقریباً یکسان زندگی می‌کردند؛ به‌طور معمول، این گونه‌ها برای یافتن منابع طبیعی در محیط خود با هم رقابت می‌کنند؛ اما به نظر می‌رسد که منابع غذایی در این منطقه از آلمان آن‌قدر غنی بوده که بتواند نیازهای غذایی هر گونه‌ای را برآورده کند.»
