معمای تابوت مرموز نوتردام حل شد؛ «شاعر سوارکار» کیست؟

 هنگامی که در اوایل سال ۲۰۲۲ در حفاری‌های کلیسای نوتردام پاریس، دو تابوت سربی زیر محراب کلیسا کشف شدند، باستان‌شناسان بلافاصله به اهمیت آن‌ها پی بردند. سرب، فلزی است که رطوبت را دور نگه می‌دارد و از تجزیه جلوگیری می‌کند و به همین دلیل از گذشته به‌عنوان ماده‌ای برای ساخت تابوت نخبگان جامعه مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

بنابراین از آنجا که دو فردی که در نوتردام دفن شده بودند، در چنین تابوت‌های گران‌قیمتی قرار داشتند، کارشناسان به این نتیجه رسیدند که آن‌ها باید از اعضای برجسته جامعه فرانسه بوده باشند. اما آن‌ها چه کسانی بودند؟ و چگونه در این مکان دفن شدند؟

تیم تحقیقاتی در دسامبر ۲۰۲۲ به برخی از پرسش‌های مربوط به این تدفین‌های مرموز پاسخ داد. با استفاده از کتیبه‌ای که بر روی یکی از تابوت‌ها حک شده بود، محققان دریافتند که یکی از آن‌ها متعلق به آنتوان دو لا پورت است؛ یک کشیش عالی‌رتبه که در سال ۱۷۱۰ در سن ۸۳ سالگی از دنیا رفته بود.

اما آن‌ها اطلاعات کمی درباره فرد دیگر داشتند؛ مردی که در حدود ۳۰ سالگی از دنیا رفته بود و محققان به او لقب «سوارکار» داده بودند (اشاره به یک تغییر شکل اسکلتی که نشان می‌داد او بیشتر وقت خود را در حال سوارکاری سپری کرده است). اکنون، پس از نزدیک به دو سال تحقیق، دانشمندان به احتمال زیاد هویت واقعی این اسکلت را کشف کرده‌اند: یواخیم دو بِله، شاعر برجستۀ فرانسوی در دورۀ رنسانس که در سال ۱۵۶۰ درگذشت.

چندین سرنخ قانع‌کننده باعث شده که محققان «سوارکار» را همان «یواخیم دو بله» بدانند. از جمله اینکه مهارت‌های سوارکاری این شاعر به‌خوبی مستند شده است؛ گفته شده که او یک‌بار از پاریس تا رم سوار بر اسب سفر کرده بود و این کار را زمانی انجام داده بود که مبتلا به سل نیز بود.

پ

دو بله در طول زندگی خود از سلامت ضعیفی رنج می‌برد؛ در همین حال، اسکلت کشف شده در نوتردام نیز علائم مننژیت مزمن ناشی از سل استخوانی را نشان می‌دهد که در آن زمان بیماری‌های نادری به حساب می‌آمدند.

به گفته محققان: «این جسد با تمام آنچه درباره دو بله گفته شده همخوانی دارد. او یک سوارکار ماهر است و از هر دو بیماری که درباره دو بله گفته شده رنج می‌برده است». علاوه بر این‌ها خانوادۀ او از نزدیکان سلطنت و پاپ بودند و این می‌تواند توجیهی برای تدفین او در چنین مکان مهمی باشد.

طبق اسناد رسمی، یواخیم دو بله که خویشاوند یک کاردینال فرانسوی به نام ژان دو بله بود، پس از مرگش در حدود سن ۳۷ سالگی، در کلیسای کوچک سنت-کرپن نوتردام به خاک سپرده شد. اما حفاری‌های انجام‌شده در سال ۱۷۵۸ نتوانستند استخوان‌های شاعر را که قرار بود در نزدیکی خویشاوندش دفن شده باشد پیدا کنند.

طبق بیانیه‌ای از مؤسسه ملی تحقیقات باستان‌شناسی پیشگیرانه فرانسه، محققان حدس می‌زنند که بقایای جسد دو بله احتمالاً در سال ۱۵۶۹، پس از انتشار آثار کاملش یا در یک تغییر موقتی، به محل کنونی در نوتردام منتقل شده است. مکانی که تابوت در آن پیدا شد، در منطقه‌ای از کلیسا قرار داشت که معمولاً برای مقامات عالی‌رتبه کلیسای کاتولیک محفوظ بود.

باستان‌شناسان این تابوت‌های سربی را در جریان حفاری‌های نوتردام پس از آتش‌سوزی ویرانگر سال ۲۰۱۹ کشف کردند. علاوه بر شناسایی این دو مجموعه بقایا، محققان بیش از ۱۰۰۰ قطعه از دیوار جداکننده محراب و صحن کلیسا را پیدا کرده‌اند. این قطعات، که برخی از آن‌ها هنوز آثار رنگ‌های اصلی خود را دارند، برای بازسازی ساختار قرون وسطایی کلیسا استفاده خواهند شد. نوتردام قرار است در تاریخ ۸ دسامبر، بیش از پنج سال پس از آتش‌سوزی که مناره و سقف چوبی آن را ویران کرد، بازگشایی شود.