کشف باورنکردنی جادوی تابلوی «دختری با گوشواره مروارید»
تک فان-نقاشی «دختری با گوشواره مروارید» اثر یوهانس فرمیر، یکی از محبوب‌ترین تابلوهای نقاشی در جهان است و اکنون دانشمندان فکر می‌کند علت این محبوبیت را از طریق اندازه‌گیری واکنش‌های مغز به این اثر در هنگام تماشای آن را کشف کرده‌اند.
به گزارش تک فان، موزه مائریتشویس در لاهه، میزبان این شاهکار قرن هفدهمی، دانشمندان علوم اعصاب را مأمور کرد تا خروجی مغز را در هنگام تماشای این پرتره و سایر آثار مشهور اندازه‌گیری کنند.
آن‌ها کشف کردند که تماشاگر گرفتار پدیده‌ای عصب‌شناختی به نام «حلقه توجه پایدار» میشود که آن‌ها باور دارند فقط در مورد تابلوی نقاشی «دختری با گوشواره‌های مروارید» رخ می‌دهد.
چشم تماشاگر به صورت غیرارادی ابتدا جذب چشم‌های دختر میشود و سپس به سمت دهان او می‌رود و بعد در گوشه دهان به گوشواره‌ها معطوف میشود و بعد دوباره به سمت چشم‌ها بر می‌گردد و این اتفاق مدام تکرار میشود.
مارتین دو مانیک، از شرکت تحقیقاتی علوم اعصاب که این مطالعه را انجام داده است، می‌گوید این باعث میشود در مقایسه با سایر نقاشی‌ها طولانی‌تر به این تابلو نگاه کنید.
او می‌گوید: «بخواهید یا نخواهید مجبورید به این نقاشی نگاه کنید. بخواهید یا نخواهید مجبورید که عاشق او بشوید.»
دانشمندان از طریق اندازه‌گیری امواج مغزی دریافتند که پرکونئوس، بخشی از مغز که بر آگاهی و هویت فردی حاکم است، بیش‌تر از سایر نقاط مغز تحریک میشود.
دو مانیک می‌گوید: «می‌شد پیش‌بینی کرد که این دختر خاص است. اما چرایی‌اش ما را شگفت‌زده کرد.»
او می‌گوید این مطالعه نخستین مطالعه‌ای است که با استفاده از اندازه‌گیری امواج مغزی و تصاویر ام.آر.آی مغز به اندازه‌گیری واکنش مخاطب به یک تابلوی نقاشی می‌پردازد.
او تأکید می‌کند که «هر چقدر طولانی‌تر به شخصی نگاه کنید، او زیباتر و جذاب‌تر میشود. این امر نیز می‌تواند علت معروفیت و محبوبیت اثر نقاش هلندی را توضیح دهد.»
«اینکه بیش‌تر از سایر نقاشی‌ها با این نقاشی آشنا هستید، خاص بودنِ این دختر است.»
مغز دروغ نمی‌گوید
دانشمندان همچنین واکنش عصب شناسی را در دو وضعیت، یکبار زمانی که فرد به نقاشی اصل موزه نگاه می‌کرد و بار دیگر وقتی به کپی نگاه می‌کرد، اندازه‌گیری کردند.
آن‌ها دریافتند که واکنش عاطفی ناشی از تماشا کردن نقاشی اصل 10برابر بیش‌تر از زمانی بود که او به نقاشی غیراصل نگاه می‌کرد.
دانشمندان برای این آزمون یک ردیاب چشمی و یک کلاهک را به فرد بیننده وصل کردند تا رد امواج مغزی او را در هنگام تماشای نقاشی اصل و کپی اندازه‌گیری کنند.
مارتین گاسلینک، مدیر موزه مائریتشویس، می‌گوید: «دقیقاً به همین دلیل باید نقاشی اصل را ببینیم.»
این مدیر 55ساله، می‌گوید: «و دقیقاً به همین دلیل اشتغال به هنر اهمیت پیدا می‌کند. فرقی نمی‌کند چه هنری، عکاسی یا رقص یا غیره.»
«این واقعاً مهم است و به توسعه مغز ما کمک می‌کند…مغز دروغ نمی‌گوید.»
او توضیح می‌دهد که فرمیر اغلب با محوتر کردن محیط اطراف نقاشی‌هایش، توجه بیننده را به یک نقطه از نقاشی معطوف می‌کرد.
«اما نقاشی دختری با گوشواره مروارید، سه نقطه کانونی دارد که شامل چشم، دهان و مروارید است.» گاسلینک می‌گوید همین امر است که این نقاشی را از سایر نقاشی‌های فرمیر مجزا می‌کند.
«اینجا با شخصی را می‌بینیم که حقیقتاً دارد به شما نگاه می‌کند، درحالیکه در سایر نقاشی‌های فرمیر می‌بینیم که شخصی دارد چیزی می‌نویسد یا سوزن دوزی می‌کند یا مشغول به انجام کاری است.»
