راز و رمز مجازات موتورسواری بانوان!
موتورسواری بانوان در ایران یکی از موضوعات پر جنب و جوش است که همواره بحث و جدل‌های فراوانی را به همراه دارد. اما آیا واقعاً بانوان می‌توانند گواهینامه موتور بگیرند؟ این سوال که هر بار مطرح می‌شود، به تناقض‌های حاکم بر این حوزه اشاره می‌کند. از یک سو، قوانین جاری ممنوعیت موتورسواری بانوان را به عدم صدور گواهینامه مربوط می‌دانند؛ از سوی دیگر، وجود قانونی که تنها صدور گواهینامه موتور برای مردان را پیش‌بینی می‌کند، باعث ایجاد نظریات متفاوت در این زمینه شده است. این تناقضات باعث شده تا بانویی در اصفهان شکایتی را علیه پلیس راهور تنظیم کند؛ اما موفق به رسیدن به نتیجه نشود.
از نظر شرعی، ممنوعیت موتورسواری بانوان دلیل رد شکایت‌هایی و ایجاد تناقضاتی در قوانین جاری است. احادیث و روایت‌های دینی نیز به سوارکاری زنان اشاره می‌کنند و از این رو هم نمی‌توان به موتورسواری بانوان ممنوعیتی شرعی نسبت داد. اما هنوز هم برخی از احکام شرعی به‌عنوان بهانه‌ای برای سنگ‌اندازی در این زمینه استفاده می‌شود.
بنابراین، حاکمیت ممنوعیت موتورسواری بانوان از مرحله دریافت گواهینامه تا بعد از آن روشن وجود دارد. اما آموزش موتورسواری به بانوان قانونی ندارد و در صورت بروز تخلفات، مجازات‌های مرتبط با رانندگی بدون گواهینامه آن‌ها را در انتظار دارد. از سوی دیگر، تصادفات با خودروها و موتورهایی که برای آن‌ها بیمه شخص ثالث دارند، مسائلی دیگری را برای بانوان موتورسوار ایجاد خواهد کرد.
همراه مکانیک نوشت: آیا ممنوعیت موتورسواری بانوان برداشته شده و آن‌ها می‌توانند گواهینامه بگیرند؟ آیا پلیس، خانم‌های موتورسوار را توقیف می‌کند؟ موتورسواری بانوان یکی از موضوعات مناقشه برانگیزی است که هر چند وقت یک‌بار اخبار ضدونقیضی در مورد آن منتشر می‌شود و تفاوت اساسی 2 سوال متداول بالا این تناقض را به‌خوبی نشان می‌دهد.
افزایش تعداد بانوان موتورسوار در خیابان‌ها ممکن است این تصور را ایجاد کند که این کار دیگر ممنوع نیست و گواهینامه موتور بانوان صادر می‌شود. البته افزایش تعداد خانم‌های موتورسوار به کاهش قدرت خرید جامعه برمی‌گردد که زنان نیمی از آن هستند و به جای خرید خودرو، به خرید موتورسیکلت برای رفت‌وآمد راحت‌تر روی آورده‌اند. در این مقاله به شما می‌گوییم که آیا گرفتن گواهینامه موتور برای بانوان امکان‌پذیر است یا خیر و قوانین موتورسواری بانوان را بررسی می‌کنیم.
قانون موتورسواری بانوان چیست؟ آیا این کار ممنوع است؟
عمل موتورسواری بانوان از نظر قانونی و شرعی هیچ اشکالی ندارد؛ اما ازآنجایی‌که قانونی برای صدور گواهینامه موتور سیکلت بانوان تدوین نشده است، با بانوان موتورسوار بدون گواهینامه مثل مردان موتورسواری که گواهینامه ندارند برخورد می‌شود. به همین دلیل باید ممنوعیت موتورسواری بانوان را بیشتر به عدم صدور گواهینامه مربوط دانست و در بخش بعدی به دلایل عدم صدور گواهینامه موتور بانوان می‌پردازیم.
دلایل ممنوعیت موتورسواری بانوان چیست؟
تمامی مناقشات و بحث و جدل‌ها بر سر ممنوعیت موتورسواری بانوان زیر سر یک تبصره یک خطی در «قانون رسیدگی به مجازات رانندگی» است. ماده ۲۰ مهم‌ترین تخلفات رانندگی با موتور را شرح داده و به مجازات این تخلفات و همچنین یکسان بودن قوانین عمومی حمل و نقل بین خودروها و موتورسیکلت‌ها پرداخته است. این ماده یک تبصره یک خطی دارد که می‌گوید:
صدور گواهینامه رانندگی موتورسیکلت برای مردان برعهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است.
نیروی انتظامی با استناد به این قانون از صدور گواهینامه موتور برای بانوان شانه خالی می‌کند و بر کلمه «مردان» در این تبصره تأکید دارد. از طرف دیگر نیروی انتظامی تنها مرجع صادرکننده گواهینامه خودرو و موتور سیکلت در ایران است و بانوان برای گرفتن گواهینامه موتور نمی‌توانند به مرجع دیگری مراجعه کنند.
این در حالی است که رانندگی خودرو و دوچرخه برای بانوان ممنوعیتی ندارد و آن‌ها در صورت داشتن شرایط لازم می‌توانند تمامی انواع گواهینامه پایه یک تا سه و ویژه را بگیرند. ممنوعیت موتورسواری بانوان با قوانین زیر تناقض آشکار دارد و همین تناقض شرایط گواهینامه بانوان موتورسوار را پیچیده‌تر کرده است:
در قانون مجازات اسلامی، موتورسواری بانوان جرم‌انگاری نشده است و بر اساس بند ۲ این قانون، رفتاری نیست که عمل یا ترک فعل آن شامل مجازات شود.
بر اساس ماده ۲۶ قانون راهنمایی‌ورانندگی، هر کسی بخواهد هر نوع وسیله نقلیه موتوری زمینی را براند باید گواهینامه مرتبط با آن را دریافت کند. در غیر این صورت؛ با او مطابق قوانین برخورد خواهد شد. در این قانون اشاره ای به جنسیت نشده و بنابراین بانوان برای راندن موتور سیکلت باید گواهینامه ویژه آن را بگیرند.
این تناقضات باعث شد تا یک بانوی اصفهانی در سال ۱۳۹۸ شکایتی را علیه پلیس راهور تنظیم کند؛ اما شکایت او به جایی نرسید. با وجود حکم دادگاه بدوی در مورد الزام صدور گواهینامه برای این بانو، پلیس راهور در دادگاه تجدید نظر موفق شد حکم را نقض کند. انتشار اولین شایعات در مورد رفع ممنوعیت موتورسواری بانوان به زمان صدور حکم دادگاه بدوی برمی‌گردد.
حکم موتورسواری بانوان از نظر شرعی چیست؟
به فرزندان خود شنا، اسب‌سواری و تیراندازی بیاموزید. این جمله مشهور پیامبر اسلام را همه ما شنیده‌ایم و در آن تأکیدی بر جنسیت نشده است. ازآنجایی‌که در حال حاضر کمتر کسی از اسب به عنوان وسیله نقلیه اصلی خود استفاده می‌کند و وسایلی مثل ماشین و موتور جایگزین آن شده‌اند، می‌توان این توصیه را به آموزش راندن وسایل نقلیه موتوری در عصر حاضر تعمیم داد.
همچنین در احادیث و روایت‌های تاریخی صدر اسلام بارها به سوارکاری زنان اشاره شده و به همین دلیل نمی‌توان برای موتورسواری بانوان ممنوعیت شرعی پیدا کرد. البته ممکن است برخی از احکام شرعی بهانه‌ای برای سنگ‌اندازی در مسیر صدور گواهینامه موتورسواری بانوان ایجاد کرده باشند. به عنوان نمونه، ۲ حکم زیر را بخوانید:
سوار شدن روی زین به اقتضائاتی نیاز دارد که امکان داشتن حجاب کامل را از بین می‌برد.
سوار شدن روی زین می‌تواند توجه نامحرم را جلب کند.
این در حالی است که حضور زنان در مسابقات موتورسواری داخلی و بین‌المللی منع شرعی و قانونی ندارد و حتی در ایران تیم ملی موتور کراس زنان هم داریم!
آیا آموزش موتورسواری به بانوان ممنوع است؟
ممنوعیت موتورسواری بانوان از مرحله دریافت گواهینامه به بعد را شامل می‌شود و برای آموزش موتورسواری به خانم‌ها هیچ منعی از نظر قانونی وجود ندارد. تعداد زیادی از آموزشگاه‌ها در پایتخت و شهرهای دیگر دوره‌های آموزش رانندگی موتورسیکلت را برای بانوان علاقه‌مند برگزار می‌کنند. تمامی این آموزشگاه‌ها از پلیس راهور مجوز رسمی گرفته‌اند.
آیا گرفتن گواهینامه موتور برقی برای بانوان هم ممنوع است؟
از نظر قانون رسیدگی به تخلفات راهنمایی‌ورانندگی، فرقی بین موتور بنزینی، گازی و برقی وجود ندارد و راندن تمامی آن‌ها مستلزم دریافت گواهینامه است. به همین دلیل گواهینامه موتور برقی هم برای خانم‌ها صادر نمی‌شود و در صورت راندن این موتورها بدون گواهینامه، جرایم رانندگی بدون گواهینامه شامل حالشان خواهد شد.
مجازات موتورسواری بانوان چیست؟
ممنوعیت موتورسواری بانوان باعث شده است که خانم‌های موتورسوار در صورت متوقف شدن توسط پلیس راهور با جرایم و مجازات‌های مربوط به رانندگی بدون گواهینامه روبرو شوند. این جرایم بین آقایان و خانم‌ها یکی است و شامل موارد زیر می‌شود:
توقیف وسیله نقلیه و معرفی راننده به مراجع قضایی
حبس تعزیری تا ۲ ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون تومان یا هر دو
حبس تعزیری ۲ تا ۶ ماه در صورت تکرار مجدد
همچنین در صورت بروز خسارات جانی منجر به فوت، راننده بدون گواهینامه به قتل غیرعمد و پرداخت دیه کامل انسان (بر اساس ماه حرام یا غیرحرام) محکوم می‌شود.
آیا بدون گواهینامه موتور بانوان می‌توانند بیمه شخص ثالث بگیرند؟
بر اساس قانون صدور بیمه شخص ثالث برای وسایل نقلیه‌ای که راننده آن‌ها گواهینامه معتبر ندارد، ممنوع است. با این حال اگر خانمی با موتورسیکلت متعلق به شخص دیگر که بیمه شخص ثالث دارد تصادف کند، بیمه بر اساس سقف تعهدات خود خسارت حادثه را پرداخت می‌کند؛ اما بعداً آن را به‌صورت تمام‌وکمال از شخص متخلف پس می‌گیرد. البته امکان قسط‌بندی هم وجود دارد.
ممنوعیت موتورسواری بانوان؛ عجیب ولی واقعی!
در این مقاله به قوانین مربوط به ممنوعیت موتورسواری بانوان پرداختیم و نظریه‌های شرعی مربوط به آن را هم بررسی کردیم. به بانوان موتورسواری که این مقاله را می‌خوانند توصیه می‌کنیم که نهایت احتیاط را در رانندگی به خرج دهند؛ چون در صورت توقف توسط پلیس با مجازات رانندگی بدون گواهینامه روبرو می‌شوند و ممکن است وسیله نقلیه خود را برای مدتی از دست بدهند.
راضیه میرزاحیدری
