سفری به دنیای شعر و خرابات با حافظ در روز جمعه ۱ تیر ۱۴۰۳
حافظ، یکی از بزرگترین شعرا و ادبای ایرانی است که با شعرهای خود توانسته است در طول قرون تأثیرگذار باشد. او با استفاده از زبان شیرین و عذب خود، احساسات و افکار خود را به تصویر می‌کشد. در این غزل، حافظ به تحولات روحی و عاطفی خود پرداخته و به رشد و تکامل در روابط انسانی اشاره کرده است. با وجود زیبایی‌های طبیعت و دیگر انسان‌ها، او همواره به سرچشمه عشق خود وفادار بوده و از آن به عنوان راهی برای رسیدن به خدا استفاده کرده است.
از جمله مفاهیمی که در این غزل نمود داده شده است، عشق به خدا و روابط عمیق با او، تحول و رشد درونی انسان، وفاداری و اخلاق در روابط بین انسانی می‌باشد. حافظ با استفاده از تصاویر زیبا و غنی، خواننده را به عمق احساسات و افکار خود برده و او را به تفکر و تأمل در واقعیت‌های داخلی و خارجی ترغیب می‌کند. این غزل به عنوان یکی از شاهکارهای ادبی حافظ شناخته می‌شود که همچنان پس از قرون، همچنان تأثیرگذاری زیادی دارد.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باور‌های کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
در خرابات مغان گر گذر افتد بازم
حاصل خرقه و سجاده روان دربازم
حلقه توبه گر امروز چو زهاد زنم
خازن میکده فردا نکند در بازم
ور چو پروانه دهد دست فراغ بالی
جز بدان عارض شمعی نبود پروازم
صحبت حور نخواهم که بود عین قصور
با خیال تو اگر با دگری پردازم
سر سودای تو در سینه بماندی پنهان
چشم تردامن اگر فاش نگردی رازم
مرغ سان از قفس خاک هوایی گشتم
به هوایی که مگر صید کند شهبازم
همچو چنگ ار به کناری ندهی کام دلم
از لب خویش چو نی یک نفسی بنوازم
ماجرای دل خون گشته نگویم با کس
زان که جز تیغ غمت نیست کسی دمسازم
گر به هر موی سری بر تن حافظ باشد
همچو زلفت همه را در قدمت اندازم
شرح لغت: حلقه توبه:حلقه در سرای بازگشت.
تفسیر عرفانی:
۱- حضرت حافظ در بیت‌های سوم تا پنجم می‌فرماید:
اگر مانند پروانه آسایش و فرصتی دست دهد، جز بر گرد چهره برافروخته محبوب که، چون شمع تابناک است، پرواز دیگری نمی‌کنم.
* اگر مانند چنگ با یک بار در آغوش گرفتن من را به مراد دل نمی‌رسانی لااقل یک لحظه به نوازش مانند نی لب بر لبم بگذار.
* با وجود چهره تو اگر در آینه خیال به کس دیگری نگاه کنم، عین کوته نظری من است. از این جهت هم نشینی با سیه چشمان و فرشتگان را هم خواستار نمی‌باشم.
حال خود باید نیت خود را تفسیر نمایید.
تعبیر غزل:
انسانی ثابت قدم و استوار هستی و، چون در راهی پا می‌گذاری تا پای جان بر سر آن ایستادگی خواهی کرد. دل به کسی بسته‌ای که تمام فکر و ذکرت شده و به هیچ عنوان حاضر نیستی حتی کسانی که موقعیت بهتر دارند جایگزین او کنی. گرچه تو راز خود را برای کسی فاش نکرده ای، اما کسانی از آن مطلعند. مواظب آن‌ها باش و امیدواری خود را از دست مده که کامیابی با توست.
