تئوری باب اسفنجی: هفت گناه بزرگ در هر شخصیت!
مایکت نوشت: سریال کارتونی باب اسفنجی شلوار مکعبی (SpongeBob SquarePants) یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین کارتون‌های جهان است که توسط استیون هیلنبرگ (Stephen Hillenburg) خلق شده است. این سریال که اولین بار در سال 1999 پخش شد. در اعماق اقیانوس آرام، شهری عجیب و غریب به نام بیکینی باتم قرار دارد. شهری پر از موجودات دریایی رنگارنگ که ماجراهای شاد و طنزشان در قالب انیمیشن باب اسفنجی به خانه‌هایمان می‌آید. اما در ورای این ظاهر شاد و سرگرم‌کننده، رازهایی تاریک نهفته است.
برخی از طرفداران تیزبین باب اسفنجی، تئوری هولناکی را مطرح کرده‌اند: شخصیت‌ها و داستان‌های این انیمیشن محبوب، نمادی از هفت گناه کبیره در مسیحیت هستند.
هفت گناه کبیره چیست؟
هفت گناه کبیره (Seven Deadly Sins) که به عنوان گناهان مرگبار یا گناهان اصلی نیز شناخته می‌شوند، به مجموعه‌ای از گناهان اشاره دارد که در مسیحیت به عنوان بدترین و خطرناک‌ترین گناهان محسوب می‌شوند. این گناهان عبارتند از: غرور، شهوت، طمع، حسادت، تنبلی، پرخاشگری و پرخوری. طبق وعده‌ی دین مسیحیت انجام هرکدام از این گناهان مجازات جهنم را به دنبال خواهد داشت. در سریال باب اسفنجی برخی از شخصیت‌ها نماد این هفت گناه کبیره هستند.
1. پاتریک نماد تنبلی
پاتریک، ستاره‌ی دریایی تنبل، بیشتر وقت خود را به خوابیدن و انجام کارهای بی‌هدف می‌گذراند. همین بی‌تفاوتی و بی‌انگیزگی او در انجام هر کاری، نماد بارز این گناه است. پاتریک هیچ انگیزه‌ای برای کار یا تلاش ندارد و ترجیح می‌دهد روزهای خود را به بطالت بگذراند. در قسمت‌های مختلف، او را در حال چرت زدن، تماشای تلویزیون یا انجام کارهای بی‌معنی می‌بینیم.
2. باب اسفنجی نماد شهوت
اشتیاق بی‌حد و حصر او به همبرگر، عشقی وسواس‌گونه به کارش و تمایل به لذت‌های زودگذر، نشان از غرق شدن او در این گناه دارد. این شهوت نه تنها در رفتار وسواسی او با همبرگر، بلکه در اشتیاق بی‌حدش برای تفریح و خوشگذرانی بدون توجه به عواقب نیز دیده می‌شود. به عنوان مثال، در قسمت ( Band Geeks ) مشاهده می‌کنیم که او به طور وسواس‌گونه‌ای برای پیروزی در مسابقه باند تلاش می‌کند و سلامت خود را به خطر می‌اندازد.
3. گری نماد پرخوری و شکم پرستی
ولع سیری‌ناپذیر او برای غذا، نمادی از غرق شدن او در این گناه است. گری به حدی عاشق غذا خوردن است که حاضر است برای به دست آوردن آن، دست به هر کاری بزند، حتی دزدی یا فریب. در قسمت‌های مختلف، شاهد تلاش‌های او برای دزدیدن همبرگر از کراستی کراب یا خوردن غذای دیگران هستیم.
4. پلانکتون نماد حسادت
کینه‌توزی و تلاش‌های بی‌وقفه او برای نابودی کراستی کراب، از حسادت عمیق او سرچشمه می‌گیرد. او که رستوران خود را به نام (Chum Bucket ) اداره می‌کند، از موفقیت کراستی کراب به شدت حسادت می‌کند و تمام تلاش خود را برای نابودی آن به کار می‌گیرد. نمونه بارز این حسادت در قسمت (Plankton’s Chum Chum) دیده می‌شود که در آن برای فریب مردم و خراب کردن کراستی کراب، رستوران تقلبی خود را افتتاح می‌کند.
5. اختاپوس نماد پرخاشگری
بداخلاقی، بی‌صبری و انفجارهای خشمگینانه او، بارزترین نشانه غرق شدن او در این گناه است. اختاپوس دائماً از همه چیز و همه کس عصبانی است، از رئیسش آقای خرچنگ گرفته تا دوستانش و حتی موجودات بی‌گناه. خشم او در بسیاری از قسمت‌ها به وضوح قابل مشاهده است، مانند قسمت (Squid’s Day Off) که در آن به دلیل اخراج شدن از کار، کل شهر را به آشوب می‌کشد.
6. آقای خرچنگ نماد طمع
وسواس او برای پول و ثروت، او را به موجودی حریص و بی‌رحم تبدیل کرده است. او حتی حاضر است به خاطر پول، دوستان و خانواده‌اش را نیز فدا کند. نمونه بارز این حرص و طمع در قسمت (Krusty Krab Pizza) دیده می‌شود که در آن برای به دست آوردن دستور پخت پیتزا، حاضر است باب اسفنجی و پاتریک را به خطر اندازد.
7. سندی نماد غرور
رفتار از بالا به پایین و خودشیفتگی او، نشان از غرق شدن او در این گناه دارد. سندی به عنوان یک دانشمند باهوش، غالباً به دیگران با تحقیر نگاه می‌کند و خود را برتر از آنها می‌داند. در قسمت‌های مختلف، شاهد رفتارهای متکبرانه او نسبت به باب اسفنجی و پاتریک هستیم.
شکل ظاهری شخصیت‌ها
جالب است که به نظر می‌رسد هر کدام از شخصیت‌های اصلی، نماد یک گناه کبیره باشند. این موضوع انسجامی عجیب به تئوری می‌بخشد و گویی هر شخصیت برای تجسم یک گناه خاص خلق شده است. برخی معتقدند که شکل ظاهری شخصیت‌ها نیز نمادی از گناه مرتبط با آنهاست. به عنوان مثال، حرص و طمع آقای خرچنگ در چنگال‌های بزرگ و تمایل او به جمع‌آوری ثروت نمود پیدا می‌کند. یا تنبلی پاتریک در شکل بی‌حال و بی‌حرکت او مشهود است.
اما از طرفی هم تناقضاتی وجود دارد. با وجود تناقضاتی که در شخصیت‌ها وجود دارد، باز هم می‌توان ردپای گناهان کبیره را در آنها پیدا کرد. به عنوان مثال، باب اسفنجی که نماد شهوت است، در قسمت‌هایی فداکاری و از خودگذشتگی نشان می‌دهد. اما این تضادها به جای نفی تئوری، عمق و پیچیدگی بیشتری به آن می‌بخشند و نشان می‌دهند که شخصیت‌ها صرفاً تک‌بعدی و مطلقا غرق در گناه نیستند.
نقد کلی تئوری
تئوری باب اسفنجی و هفت گناه کبیره، علیرغم تاریکی پنهانی که در دنیای شاد و رنگارنگ این انیمیشن محبوب اضافه شده است طرفداران بسیاری دارد. این تئوری نشان می‌دهد که انیمیشن باب اسفنجی صرفا یک سرگرمی ساده نیست، بلکه اثری عمیق‌تر است که می‌توان لایه‌های مختلف معنایی را در آن کشف کرد.
با این حال، نقدهایی نیز به این تئوری وارد شده است. برخی معتقدند که این تئوری بیش از حد ذهنی و تفسیرپذیر است و شواهد کافی برای اثبات آن وجود ندارد. همچنین، برخی دیگر بر این باورند که چنین تفسیری از انیمیشن، به نوعی بی‌احترامی به خالقان آن و پیام‌های ساده و شاد آن محسوب می‌شود. همچنین لازم به ذکر است که تا به حال هیچ یک از خالقان باب اسفنجی به طور رسمی این تئوری را تایید نکرده‌اند.
سخن آخر
تئوری باب اسفنجی و هفت گناه کبیره، تئوری‌ای جذاب و بحث‌برانگیز است که لایه تاریک و متفاوتی به دنیای شاد و رنگارنگ این انیمیشن محبوب اضافه می‌کند. فارغ از درست و نادرست این تئوری، نمی‌توان تاثیرگذاری و عمق آن را نادیده گرفت. این تئوری به ما نشان می‌دهد که انیمیشن‌ها می‌توانند فراتر از سرگرمی صرف باشند و در بردارنده پیام‌های عمیق و قابل تأملی در مورد ماهیت انسان و تاریکی‌های وجود او باشند.
ولی در نهایت این به عهده‌ی هر مخاطب است که با بررسی شواهد و قضاوت خود، در مورد درست و نادرست این تئوری و برداشت نهایی خود از انیمیشن باب اسفنجی تصمیم‌گیری کند.
