کشف راز ترمیم نخاع قطع‌شده در گورخرماهی
ترمیم نخاع در گورخرماهی یک موضوع جالب است که پیشتر هم مشخص شده اما اکنون دانشمندان نکاتی را درباره چگونگی کارکرد این مکانیسم کشف کرده‌اند.
دانشمندان برای اولین بار یک اطلس دقیق را از سلول‌های عصبی گورخرماهی ساخته‌اند.
به نقل از پاپیولار ساینس، این اطلس به دانشمندان می‌گوید که چگونه این ماهی‌های خاص می‌توانند نخاع قطع‌شده را به طور کامل درمان کنند و همچنین، سرنخ‌هایی را درباره چگونگی توسعه راهبردهای درمانی برای آسیب‌های نخاعی انسان ارائه می‌دهد.
گورخرماهی ریز و شفاف متعلق به یک گروه از مهره‌داران است که می‌توانند نخاع قطع‌شده را به طور کامل درمان کنند. از دیگر اعضای این گروه می‌توان به دوزیستان دم‌دار مانند سمندرک، سمندر مکزیکی و مکنده‌ماهی اشاره کرد.
در انسان، آسیب نخاعی می‌تواند زندگی را کاملا تغییر دهد و به از دست دادن دائمی حس یا حرکت منجر شود. این امر تا حدی به این دلیل است که نورون‌های آسیب‌دیده از بین می‌روند. در مقابل، اگر ستون فقرات گورخرماهی آسیب ببیند، نورون‌های آسیب‌دیده با تغییر چشمگیر عملکرد سلولی خود واکنش نشان می‌دهند. آنها یک نقش جدید و محوری را در سازمان‌دهی بسیار دقیق کارها بر عهده می‌گیرند که امکان بهبودی را فراهم می‌کند. اگرچه دانشمندان از قبل می‌دانستند که نورون‌های گورخرماهی از آسیب نخاعی جان سالم به در می‌برند اما این پژوهش جدید دلیل آن را نشان می‌دهد.
بقا و سازگاری نورون‌های آسیب‌دیده برای بازسازی کامل نخاع ضروری است. در کمال تعجب، سلول‌های بنیادی که قادر به تشکیل نورون‌های جدید هستند و عموما تصور می‌شود مرکز بازسازی باشند، در اینجا نقش مکمل‌تری دارند. یک مجموعه متفاوت از نورون‌های جلوگیری‌کننده از آسیب‌دیدگی، کار را هدایت می‌کنند.
«مایسا موکالد»(Mayssa Mokalled) زیست‌شناس رشد در دانشکده پزشکی «دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس» و از پژوهشگران این پروژه گفت: ما دریافتیم بیشتر جنبه‌های ترمیم عصبی که در تلاش برای دستیابی به آنها در انسان هستیم، به طور طبیعی در گورخرماهی رخ می‌دهند. مشاهدات شگفت‌آور ما این بود که مکانیسم‌های محافظت و ترمیم عصبی قوی بلافاصله پس از آسیب فعال می‌شوند.
این گروه پژوهشی معتقدند که مکانیسم‌های محافظتی به نورون‌ها اجازه می‌دهند تا از آسیب جان سالم به در ببرند. انعطاف‌پذیری در عملکرد نورون‌ها به گورخرماهی زمان می‌دهد تا نورون‌های جدید مورد نیاز برای بهبودی کامل را دوباره رشد دهند.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این ظرفیت درمانی در نورون‌های پستانداران وجود دارد اما خفته است. به گفته این گروه پژوهشی، یافتن چنین مواردی می‌تواند راهی برای رسیدن به درمان‌های جدید باشد.
این پژوهش در مجله «Nature Communications» به چاپ رسید.
