(تصاویر) ۶ شیء مریخی عجیب؛ از «کتاب سنگی» تا «چهرۀ گاندی»!
کاوشگرهای مختلفی در طی دهه‌های اخیر به مریخ فرستاده شده‌اند؛ برخی از آن‌ها با گردش در مدار این سیاره از نقاط مختلف آن تصویربرداری کرده‌اند و برخی از آن‌ها مثل «کنجکاوی» و «استقامت» نیز بر روی سطح آن فرود آمده‌اند و تصاویری نزدیک و حیرت‌انگیز از آن را به زمین ارسال کرده‌اند.
در میان این تصاویر، مواردی هست که به خاطر شکل‌های خاصی که در آن‌ها دیده می‌شده، ذهن خیالپرداز علاقمندان به فضا را به خود جلب کرده‌اند. خیلی‌ها دوست داشته‌اند در این تصاویر ردپایی از حیات مرموز مریخی یا بقایایی از تمدن‌های گمشدۀ بیگانه را ببینند. اما البته برای هرکدام از آن‌ها یک توضیح علمی وجود داشته است. تعداد اینگونه تصاویر واقعا زیاد است اما ما در اینجا شش مورد از موارد معروف‌تر را به همراه توضیح علمی و طبیعی آن‌ها مرور می‌کنیم.
1. کتاب سنگی
مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا در آوریل ۲۰۲۳ تصمیم گرفت تا به صفحات یک «کتاب قدیمی مریخی» که در میان گرد و غبار دره گدیز افتاده بود نگاهی بیندازد. اگرچه این شیء عجیب شبیه به کتابی با یک صفحه در حال ورق خوردن به نظر می‌رسد، در واقع تنها یک سنگ کوچک است. این سنگ-کتاب دوست‌داشتنی تنها ۱ اینچ (۲.۵ سانتی‌متر) عرض دارد، گرچه در عکس ممکن است بزرگتر از این‌ها به نظر برسد.
2. صورت خرس عروسکی
در ژانویه ۲۰۲۳ دانشگاه آریزونا (UA) تصویری منتشر کرد که به نظر می‌رسید صورت یک خرس عروسکی بزرگ مریخی باشد؛ با دو چشم دکمه‌ای، یک بینی کوچک و یک لبخند کامل. این تصویر توسط مدارگرد شناسایی مریخ (MRO) ناسا ثبت شده بود. با این حال، دانشگاه آریزونا توضیح داد که این شکل دوست‌داشتنی فقط یک تپه دارای شکستگی و چین‌خوردگی در مرکز یک دهانۀ باستانی است.
3. گل یخ‌زده
شاخه‌های این «گل معدنی» به صورت شاخه‌هایی شبیه به یک مرجان کوچک از مرکز به سمت اطراف پخش شده‌اند. اما واقعیت این است که هیچ گلی در کار نیست. رسوبات معدنی مانند این، در سراسر مریخ مشهود هستند و نتیجه‌ی ترکیب آب باستانی با سنگ‌های قدیمی این سیاره هستند. با این حال این که رسوبی به این میزان شبیه به یک گل باشد پدیده نادری است. مریخ‌نورد کنجکاوی این گل سنگی را در فوریه ۲۰۲۲ کشف کرد.
4. شخص مریخی
مریخ‌نورد اسپیریت ناسا در سال ۲۰۰۷ منظره‌ای رو به غرب از یک فلات کم‌ارتفاع را ثبت کرد، جایی که اسپیریت ماه‌های پایانی ۲۰۰۷ را در آنجا سپری کرده بود. در این تصویر به نظر می‌رسید یک انسان در حال نیایش یا تامل بر روی یک تخته سنگ نشسته باشد. البته این «شخص» تنها یک سنگ بود که به دلیل پدیده‌ای به نام پاریدولیا (به معنی گرایش ذهن به دیدن چهره‌ها یا اشکال آشنا در اشیای بی‌جان) در ذهن ما به شکل انسانی درآمده بود.
5. صورت مریخی
این یکی از معروفترین و عجیب‌ترین تصاویر مریخی است. ماجرا از ۱۹۷۶ آغاز شد، یعنی زمانی که ناسا تصویری از کوهی جالب روی مریخ منتشر کرد که توسط فضاپیمای وایکینگ ۱ ثبت شده بود. این تصویر همراه با توضیحی بود که این شکل را شبیه به صورتی با چشم و سوراخ‌های بینی توصیف می‌کرد. بیش از ۳۰ سال بعد، «صورت روی مریخ» همچنان الهام‌بخش افسانه‌ها و نظریه‌های توطئه است. بسیاری معتقدند این ساختار یک بنای مصنوعی ساخته شده توسط تمدنی باستانی در مریخ است. از نمای هوایی، سایه‌های روی کوه، واقعا آن را شبیه به یک چهره می‌کنند. اما از زاویه‌های دیگر، در تصاویر گرفته‌شده توسط مدارگرد مریخ اکسپرس و سایر فضاپیماها، مشخص است که این فقط یک کوه است و شباهتی به صورت ندارد.
6. چهرۀ گاندی
«صورت مریخی» سال ۱۹۷۶ تنها آغاز ماجرا بود. با راه‌اندازی گوگل‌مریخ در سال ۲۰۰۹ که برنامه‌ای مشتمل بر تصاویر ماهواره‌ای سیاره بود، کاربران می‌توانستند خودشان سطح مریخ را جستجو کنند و انواع برجستگی‌ها و فرورفتگی‌های جالب را پیدا کنند. یکی از این کشفیات که توسط مردی ایتالیایی به نام ماتئو یانیو انجام شد، به شکل جالبی شبیه به رهبر استقلال هند یعنی ماهاتما گاندی بود که در سال ۱۹۴۸ ترور شد.
تصاویر با وضوح بالاتر نشان دادند که این شکل نه یک کوه یا تپه، بلکه یک گودال است که واقعا کمی شبیه به یک سر انسان از نمای نیم‌رخ است. هرچند آنچه به نظر می‌رسد یک چشم و ابرو در تصویر گوگل‌مریخ باشد، در تصویر با وضوح بالاتر کمتر مشخص است.
