رتینوئید چیست و چه کاربردهایی دارد؟

این عنصر مشتق شده از ویتامین A است که برای سلامت پوست کاربرد دارد و در عین حال علائم رایج پیری را از بین می‌برد. رتینوئید درمان بسیار موثری برای انواع آکنه است و جلوگیری از ایجاد جوش تجویز می‌شود. مصرف رتینوئید باید دقت پیگیری شود تا اثر گذاری خود را نشان دهد. در این مقاله به طور کامل به این سوال پاسخ دهیم که رتینوئید چیست. با ما همراه باشید.

رتینوئید چیست؟

اصطلاح رتینوئید (Retinoid) به طور طبیعی ویتامین A (رتینول) و تمام مواد شیمیایی مرتبط با ویتامین A را توصیف می‌کند. در بدن، رتینول به اسید رتینوئیک تبدیل می‌شود که شکل قوی‌تر ویتامین A است. ترتینوئین با نام تجاری Retin-A اولین رتینوئیدی بود که وارد بازار شد. این محصول در دهه 1970 میلادی به عنوان درمان آکنه مورد استفاده قرار گرفت، اما محققان بعداً دریافتند که لکه‌های کراتوز اکتینیک را نیز محو می‌کند. همچنین رنگدانه‌ها را یکنواخت می‌کند و چرخش سلول‌های سطحی پوست را سرعت می‌بخشد. این موضوع باعث بهبود مشکلات پوستی از جمله آکنه می‌شود.

انواع رتینوئید چیست؟

با توجه به فواید ویتامین A، جای تعجب نیست که رتینوئیدها در بسیاری از محصولات ضد پیری استفاده می‌شود؛ اما با وجود انواع مختلف رتینوئیدها، دانستن اینکه کدام نوع برای نیازهای مراقبت از پوست شما بهترین کار می‌کند، ممکن است چالش برانگیز باشد. با این حال، مهمترین انواع رتینوئید عبارتند از:

رتینوئیک اسید: رتینوئیک اسید شکل تجزیه شده ویتامین A است که تولید کلاژن و الاستین را در پوست تحریک می‌کند. همچنین می‌تواند ظاهر لکه‌های قهوه‌ای و خطوط ریز را کاهش دهد.
ترتینوئین: پزشکان ترتینوئین را برای کاهش ظاهر خطوط و چین و چروک و درمان آکنه تجویز می‌کنند. اکثر زیباجویان در عرض دو تا سه ماه متوجه تغییراتی در پوست خود می‌شوند که اثرات آن در چهار ماهگی به اوج خود می‌رسد.
رتینول: رتینول شناخته شده‌ترین محصول در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست است. این ماده نسبت به اسید رتینوئیک از قدرت کمتری برخوردار است، اما همچنان می‌تواند باعث افزایش گردش سلولی پوست و بهبود تولید کلاژن و الاستین شود.
رتینال/رتینالدئید: رتینال و رتینالدئید اغلب در لوازم آرایشی استفاده می‌شوند، اما اثربخشی محدودی دارند. این دو ماده باعث اصلاح خفیف بافت و چین و چروک پوست می‌شوند.

استفاده از رتینوئید چه مزایایی دارد؟

مزایای رتینوئید چیست؟ باید بگوییم که از افزایش تولید کلاژن گرفته تا از بین بردن آکنه و مشکلات پوستی دیگر، استفاده منظم از رتینوئید فواید بسیاری به همراه دارد. با این حال، دو نوع اصلی این ماده از جمله رتینول بدون نسخه و رتینوئید قوی هستند که رتینوئید قوی از طریق متخصص پوست و مو تجویز می‌شوند. در حالی که هر دو موثر هستند، اما رتینوئید بسیار قوی‌تر است و نتایج بهتری را به ارمغان می‌آورد.

رتینوئیدها در اشکال مختلفی از جمله سرم، کرم، لوسیون، ژل و پماد موجود هستند. همه آنها به بهبود سرعت گردش سلولی پوست کمک می‌کنند. همچنین هر چه مقدار پوست مرده کمتر باشد، منافذ پوست بازتر می‌شوند و پوست شاداب و درخشان خواهد شد. علاوه بر این، رتینوئیدها در تحریک تولید کلاژن و ایجاد ظاهری صاف و سالم‌تر محبوب هستند. مهمترین مزایای استفاده منظم از رتینوئید عبارتند از:

کاهش آکنه، جوش‌های سرسیاه و مسدود شدن منافذ پوست
فواید ضد پیری
کاهش خطوط و چین و چروک
کاهش التهاب پوست
اثرات ترمیمی روی پوست آسیب دیده در برابر نور خورشید
اثرات صاف کننده پوست
رنگ پوست یکدست‌تر
تولید کلاژن جدید
کاهش علائم مرتبط با پسوریازیس
کاهش اختلالات رنگدانه مانند ملاسما
کاهش عوارض انواع سرطان‌های پوست

طریقه استفاده از رتینوئید چیست؟

رتینوئیدها برای همه انواع پوست مفید هستند، اما برای بهره مندی از مزایای رتینوئید در روتین مراقبت از پوست خود، باید از آن به درستی استفاده کنید. استفاده بیشتر از آنچه که پزشک متخصص پوست و مو تجویز کرده است، نه تنها سودمند نیست! بلکه پوست را تحریک پذیرتر می‌کند. در ادامه به نحوه استفاده از رتینوئید اشاره می‌کنیم:

حدود 30 دقیقه پس از شستن صورت خود در شب، یک لایه نازک از محصول (به اندازه یک نخود) را روی پوست تمیز و خشک بمالید و آن را مالش دهید. اگر تازه استفاده از رتینوئیدها را شروع کرده‌اید، از آن فقط چند بار در هفته استفاده کنید.
مرطوب کننده ملایم و غیر کومدون‌زا را بعد از رتینوئید روی پوست اعمال کنید. از آنجایی که رتینوئیدها می‌توانند پوست را خشک و تحریک کنند، یک مرطوب کننده خوب ضروری است.
همیشه صبح‌ها از ضد آفتاب استفاده کنید. رتینوئیدها پوست را به نور خورشید حساس می‌کنند و اگر پوست محافظت نشده باشد، ممکن است دچار سوختگی شود. همچنین بهتر است از قرار گرفتن در معرض آفتاب غیر ضروری نیز خودداری کنید.

بیشتر رتینوئیدها چند هفته طول می‌کشند تا نتایج مورد نظر را نشان دهند. همچنین مهم است که ابتدا پوست را تمیز کنید و سپس محصول رتینوئید را استفاده کنید. این کار اثربخشی محصول را افزایش می‌دهد.

عوارض استفاده از رتینوئید چیست؟

کرم‌ها و سرم‌های رتینوئید عوارض جانبی کوتاه مدت پوستی دارند. در صورت استفاده صحیح از دارو، احتمال کمتری دارد که این عوارض را تجربه کنید، بنابراین باید احتیاط کرد. در شروع استفاده از مقدار زیاد این محصولات استفاده نکنید و به آرامی به مدت یک روز در میان یا چند بار در هفته شروع کنید. تحریک پوست شایع‌ترین عارضه جانبی رتینوئیدهای موضعی است. همچنین ممکن است عوارض زیر را نیز تجربه کنید:

قرمز شدن
لایه برداری
خشکی پوست
احساس سوزش
خارش

هر چه قدرت رتینوئید بیشتر باشد، احتمال تحریک آن بیشتر است. همه افراد دچار تحریک پوستی نمی‌شوند؛ اما برخی از افراد، مانند کسانی که پوست حساسی دارند، بیشتر به آن مبتلا می‌شوند. اگر پوست حساسی دارید، سرعت استفاده از کرم را کم کرده و یک مرطوب کننده به آن اضافه کنید. یکی دیگر از عوارض جانبی معمول رتینوئیدهای موضعی این است که پوست به آفتاب حساس‌تر می‌شود؛ بنابراین، هنگام استفاده از کرم رتینوئید، حتما از ضد آفتاب با SPF حداقل 30 به صورت روزانه استفاده کنید.

چه کسانی نباید از رتینوئید استفاده کنند؟

اگرچه رتینوئیدها برای درمان بیماری‌های پوستی مختلف مانند آکنه و علائم پیری موثر هستند، اما ممکن است برای همه مناسب نباشند. زنان باردار یا شیرده باید از مصرف رتینوئیدها اجتناب کنند، زیرا به طور بالقوه می‌توانند باعث نقص مادرزادی یا سایر عوارض شوند. افرادی که پوست حساس، اگزما یا روزاسه دارند ممکن است در هنگام استفاده از رتینوئیدها دچار تحریک یا تشدید این شرایط شوند. علاوه بر این، کسانی که سابقه آلرژی‌های شدید دارند یا داروهای خاصی یا آنتی بیوتیک‌های خوراکی مصرف می‌کنند، باید قبل از استفاده از رتینوئیدها با پزشک مشورت کنند تا از تداخلات دارویی مطمئن شوند.

تداخلات دارویی رتینوئید چیست؟

رتینوئیدها می‌توانند با برخی داروها تداخل داشته باشند و منجر به افزایش خطر عوارض یا کاهش میزان اثربخشی شوند. هنگامی که رتینوئیدها با سایر درمان‌های موضعی، به ویژه آنهایی که حاوی بنزوئیل پراکسید، اسید سالیسیلیک یا آلفا هیدروکسی اسید هستند ترکیب شوند، عوارضی مانند تحریک بیش از حد پوست، خشکی یا لایه برداری را همراه داشته باشند. رتینوئیدهای خوراکی مانند ایزوترتینوئین باید با احتیاط همراه با مکمل‌های ویتامین A استفاده شوند، زیرا این محصول می‌تواند منجر به هیپرویتامینوز A (یک وضعیت سمی) شود.

رتینوئیدها می‌توانند پوست را نسبت به خورشید حساس‌تر کنند، بنابراین استفاده از آنها در کنار سایر داروهای حساس به نور مانند آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین می‌تواند خطر آفتاب سوختگی شدید را افزایش دهد. بسیار مهم است که پزشک خود را در مورد مصرف تمام داروها و مکمل‌ها مطلع کنید تا از تداخلات مضر هنگام استفاده از رتینوئیدها جلوگیری به عمل آید.

کلام آخر

حالا درک بهتری نسبت به پرسش «رتینوئید چیست؟» دارید. رتینوئیدها درمان‌های رایج و موثری برای تمام انواع آکنه هستند. برای اکثر افراد، رتینوئیدهای موضعی می‌توانند جوش و آکنه را به کلی ریشه کن کنند. عارضه جانبی آنها تحریک پوست است که به راحتی با استفاده از کرم مرطوب کننده قابل پیشگیری خواهد بود. کرم‌های رتینوئید ایمن‌تر از قرص‌ها هستند و عوارض جانبی کمتری دارند. با این حال، مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک متخصص پوست و مو انجام شود.