تفال به حافظ: وقتی روی آینه جام افتاد…
این غزل حافظ، از زبان شاعر در باره‌ی زیبایی و جذابیت عشق و عارفانه‌ی عشق می‌گوید. شاعر به تجربه‌های شخصی خود اشاره می‌کند و با استفاده از تصویرسازی‌های زیبا، زاییدۀ پریشانی و عشق را به تصویر می‌کشد. او از زیبایی روی معشوق، ناز و حسن او می‌خواند و با شعور عاشقانه‌ی خود، از مفهوم عشق و بی‌وفایی در زندگی و درون آدمی سخن می‌گوید. در این غزل، حافظ به عشق و صبر برای رسیدن به آن اشاره می‌کند و از شیرینی و تلخی زندگی و عشق سخن می‌گوید.
او نشان می‌دهد که عشق و عاطفه می‌تواند آدمی را به سمت آرامش و وحدت مطلق هدایت کند و از تمامی چالش‌های زندگی پشتیبانی کند. این غزل با وزن و ساختار منظم و زبان شعری زیبا، معانی عمیق و جذابیت‌های فراوانی دارد که می‌تواند علاقه‌مندان به ادبیات فارسی را جذب خود کند.
فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باور‌های کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
عکس روی تو چو در آینه جام افتادعارف از خنده می‌در طمع خام افتاد
حسن روی تو به یک جلوه که در آینه کرداین همه نقش در آیینه اوهام افتاد
این همه عکس می‌و نقش نگارین که نمودیک فروغ رخ ساقیست که در جام افتاد
غیرت عشق زبان همه خاصان ببریدکز کجا سر غمش در دهن عام افتاد
من ز مسجد به خرابات نه خود افتادماینم از عهد ازل حاصل فرجام افتاد
چه کند کز پی دوران نرود، چون پرگارهر که در دایره گردش ایام افتاد
در خم زلف تو آویخت دل از چاه زنخآه کز چاه برون آمد و در دام افتاد
آن شد‌ای خواجه که در صومعه بازم بینیکار ما با رخ ساقی و لب جام افتاد
زیر شمشیر غمش رقص کنان باید رفتکان که شد کشته او نیک سرانجام افتاد
هر دمش با من دلسوخته لطفی دگر استاین گدا بین که چه شایسته انعام افتاد
صوفیان جمله حریفند و نظرباز ولیزین میان حافظ دلسوخته بدنام افتاد
شرح لغت: معنی لغات برای این غزل وجود ندارد.
تفسیر عرفانی:
۱- ویژگی‌های شما عبارت اند از: مخترع، حساس، بی ریا، قابل انعطاف، با حس ششم قوی، شیطان و بلا، مرموز، سیاستمدار، پر از جاذبه، اهل کشف، موافق، برنده، پرحافظه، لجباز و زود رنج.
۲- مدتی است که دل مشغول می‌باشید و مدام شور و غوغا در درون خویش حس می‌کنید و قلبت آرام نمی‌گیرد. فکر می‌کنید که به شما ظلم و ستم روا داشته اند. تا اندازه‌ای درست است، ولی تماماً این چنین نمی‌باشد. زیرا اعمال انسان، نتیجه کردار انسان می‌باشد و هر کاری بازتاب گذشته است. این دنیا، دار مکافات است. پس غمگین نباشید. با اراده اقدام کنید.
تعبیر غزل:
فرصتی به تو روی می‌آورد که با توجه به موقعیت فعلی ات هیچ توقع آن را نداشتی. حالا همه چیز بستگی به خودت دارد. اگر می‌خواهی به فرجامی نیک برسی، باید در این راه از جان و دل مایه بگذاری، زیرا این راهی است پر خطر که مشقات و رنج‌های فراوان دارد. از حرف بیهوده مردم نترس و با اطمینان قدم به جلو بگذار که موفقیتت حتمی است. ضمن آنکه از انجام کار‌های روزانه خود غافل مشو چه گردش ایام همیشگی است و باید با آن گشت.
