آیا «آب» یکی از بزرگترین معماهای مصر باستان را حل کرده است؟
ساخت اهرام مصر یکی از ماندگارترین اسرار تاریخ بوده است. برای مدت‌های طولانی، هم مورخان و هم مردم به این پرسش فکر می‌کردند که چگونه تمدنی بدون فناوری امروزی، تخته‌های سنگی بسیار بزرگ را در فواصل بسیار زیاد جابجا کرد تا این شگفتی‌های معماری را خلق کند؟
با این حال، یافته‌های اخیر گروهی از باستان‌شناسان تا حدودی این معما را حل کرده است. تیمی از باستان‌شناس با کاوش عمیق در زمین‌های اطراف هرم بزرگ جیزه، تلاش برای تأیید نظریه‌ای درباره چگونگی خلق این شاهکار توسط مصریان باستان را آغاز کرده‌اند.
برای درک بزرگی این چالش، این نکته را در نظر بگیرید: هرم بزرگ از بیش از ۲.۳ میلیون بلوک سنگ آهکی و گرانیتی تشکیل شده که هر یک دو تن وزن دارند. دکتر لیلا حسن، باستان‌شناس می‌گوید: «این کاری ست که حتی امروزه نیز انجام آن نیازمند منابع قابل‌توجه و تخصص مهندسی است. پرسش ما این است که مصریان باستان چگونه این کار را انجام دادند؟»
اما یک سرنخ جالب در خود محیط قرار دارد. تیم تحقیقاتی از راه تجزیه و تحلیل عمیق منطقه اطراف، معتقدست مصریان به شکلی بسیار هوشمندانه از آبراه‌های اطراف خود، به ویژه شاخه‌ای از رود نیل، برای انتقال سنگ‌های بزرگ به صحرا استفاده کرده‌اند.
محققان برای تأیید این فرضیه، ابتدا از خاک باستانی دشت سیلابی جیزه نمونه‌برداری کردند. این امر مستلزم حفاری در عمق ۹ متری بود، جایی که پنج نمونه خاک فسیل‌شده جمع‌آوری شد. این نمونه‌ها به سرعت برای تجزیه و تحلیل کامل به یک آزمایشگاه در فرانسه فرستاده شدند.
هدف از این کار جستجوی نشانه‌هایی از گرده‌های باستانی و پوشش گیاهی بومی رود نیل بود؛ شواهدی که به دست آمد، وجود یک آبراه قدیمی را تأیید می‌کرد. وقتی تجزیه و تحلیل‌ها منجر به کشف ردپایی از انشعاب خوفو شد (یک انشعاب باستانی که گمان می‌رود در ۶۰۰ قبل از میلاد خشک شده)، فرضیه محققان تأیید شد.
در مطالعه‌ی منتشرشده در مجله «مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم»، نوشته شده که چشم‌انداز آبی منطقه و سطوح بالاتر رودخانه در حدود ۴۵۰۰ سال پیش، ساخت مجتمع هرم جیزه را تسهیل کرده است.
این کشف نه تنها وجود انشعاب را تأیید می‌کند، بلکه این نظریه را نیز تقویت می‌کند که انشعاب‌ها در انتقال قطعات عظیم سنگی (که بخش جدایی‌ناپذیری از ساخت هرم بودند) نقش مهمی داشتند.
افزون بر این، تحقیقات دقیق منجر به شناسایی یک کانون تنوع زیستی شده است. این تیم در جریان تجزیه و تحلیل‌هایشان، ۶۱ گونه گیاهی را شناسایی کردند که تصویر مناظر باستانی مصر را غنی‌تر کرده است.
هادِر شیشا، جغرافیدان محیطی و عضوی از این گروه تحقیقاتی، درباره اهمیت این یافته گفته: «بدون این انشعاب، ساخت اهرام در عمل غیرممکن میشد. این انشعاب به عنوان یک نوار نقاله طبیعی عمل می‌کرده و کابوس حرکت چنین بلوک‌های سنگی بزرگی را آسان می‌کرده.»
انگیزه‌بخش این تحقیقات پیشگامانه، یک قطعه پاپیروس جذاب بود که در دریای سرخ کشف شد. این سند تاریخی شرح‌حال افسری به نام «مِرِر» است که وظیفه انتقال سنگ آهک از رود نیل به محل ساخت‌وساز در جیزه را داشته است.
وقتی شیشا این پاپیروس را دید، بلافاصله توجهش جلب شد: «من بسیار علاقه‌مند شدم چون این پاپیروس تایید می‌کرد حمل و نقل مصالح ساختمانی هرم روی آب انجام شده است.»
یک کانال مصنوعی در اطراف اهرام که در جریان کاوش‌های چندین دهه قبل کشف شد؛ این کانال‌ها می‌توانند تاییدی برای نظریات تازه دربارۀ نقش «آب» در ساخت اهرام مصر باشند.
«درک بیشتر محیط زیست و زیرساخت‌های آن زمان می‌تواند به رمزگشایی معمای گیج‌کننده ساخت اهرام کمک کند.»
کشف اینکه مصریان باستان چگونه از شبکه‌ای از آبراه‌های طبیعی برای تسهیل حرکت مصالح ساختمانی هرم استفاده کردند، بدون شک گواه نبوغ آن‌هاست.
این کشف نه تنها توضیح قابل‌قبولی برای ساخت این شگفتی‌ها خواهد بود، بلکه ما را با کاردانی و سازگاری این تمدن باستانی آشنا می‌کند.
از آنجا که فناوری و تکنیک‌های مدرن همچنان با تاریخ باستان اشتراک دارند، فکر کردن به اسرار دیگری که ممکن است در آینده کشف شوند، هیجان‌انگیز است.
