ورزشکاران چه زمانی و چقدر کافئین مصرف کنند؟
کافئین در رژیم غذایی یک ماده متداول است و به عنوان یک ماده محرک استفاده می‌شود. این ماده کم هزینه، از نظر پزشکی ایمن، مقبول جامعه و قانونی است و بر تحریک کننده‌های سیستم عصبی مرکزی و گیرنده های سوخت و سازی در عضلات تاثیر می گذارد و موجب افزایش تمرکز و هوشیاری، بهبود سردرد و میگرن، افزایش عملکرد شناختی و بهبود حافظه می‌شود.
فرضیه‌ای مطرح است که کافئین باعث افزایش مصرف چربی در حین ورزش شده و در نتیجه موجب ذخیره گلیکوژن عضله می‌شود. علاوه بر این، ادعا شده است که کافئین بر حالات روانی فرد تاثیر می‌گذارد و درک درد ناشی از آسیب ورزشی را کاهش می‌دهد.
تاکنون در تحقیقات زیادی از دوزهای مختلف کافئین جهت مشخص کردن دوز موثر بر متابولیسم چربی‌ها و به تاخیر انداختن خستگی در حین فعالیت ورزشی استفاده شده است و بیشترین دوزهای استفاده شده کافئین ۳، ۶ و ۹ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن است اما به طور کلی دامنه دوز مصرفی می‌تواند از ۳ تا ۱۳ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن باشد.
مشخص شده است دوزهای ۶ میلی‌گرم به بالا با تاثیر بر افزایش کاتکولامین ها (اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین)، موجب افزایش برون‌ده قلبی، افزایش متابولیسم چربی ها و گلیکوژن در دسترس برای تولید انرژی می‌شود. یکی از فاکتورهای تاثیرگذار، شکل کافئینی است که مصرف می‌شود؛ بسیاری از تحقیقات از شکل خالص شده کافئین استفاده کرده‌اند و با این وجود اغلب مردم، کافئین را به شکل قهوه مصرف می‌کنند که کافئین خالص نیست. در تحقیقی که مصرف کافئین خالص با قهوه مقایسه شد، نشان داد مصرف قهوه کافئین دار منجر به بهبود عملکرد ورزشی نشد و محققان این احتمال را بیان کردند که احتمالا در قهوه کافئین دار، ترکیبات دیگری وجود دارد که تاثیرات کافئین را تعدیل می‌کند.
بر اساس این مطلب که از سوی رحمت الله خانمحمدی متخصص پزشکی ورزشی تهیه شده و از سوی فدراسیون پزشکی ورزشی در اختیار ایسنا قرار گرفته، آمده است: به نظر می رسد که اثرات سودمند سوخت سازی کافئین با دوز ۳ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن به دست می آید اما برای مطمئن بودن از اثرات کافئین بر متابویسم چربی ها و افزایش در دسترس بودن انرژی بهتر است از دوزهای ۵ تا ۶ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن استفاده شود.
تحقیقات نشان داده است که عمر کافئین و مشتقات آن در بدن که به متابولیسم بیشتر کمک می‌کند، حدود ۴ تا ۶ ساعت و نکته مهم این است که در فاصله ۱ تا ۲ ساعت پس از مصرف کافئین، این ماده بیشترین تأثیر را بر بدن دارد و به همین دلیل برای اینکه از اثرات سوخت و ساز کافئین بیشترین بهره را ببریم، بهتر است آن را ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت قبل از ورزش مصرف کنیم.
از طرفی مصرف کافئین می‌تواند برای افراد زیر ۱۸ سال، بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر، پارکینسون، پوکی استخوان، بیماری‌های اعصاب مانند تشنج، اضطراب و اختلال دو قطبی و افراد دارای بیماری های قلبی عروقی و فشار خون مضر باشد و بهتر است قبل از استفاده با پزشک متخصص مشورت کنند.
